Boekbespreking: Vegan Soulfood, Jason Tjon Affo, Uitgeverij Becht

Boekbespreking: Vegan Soulfood, Jason Tjon Affo, Uitgeverij Becht*

 

Heb jij ook zo genoten van de prachtige nazomer dit jaar? Met dat mooie herfstlicht, de zon, de blauwe lucht en de verkleurende bladeren... En vrees je de winter, met al die kou, grauwe saaiheid en donkerte? 

Vegan Soul Food biedt soelaas, met veel kleur in je keuken: eye candy, eten met je mond én met je ogen!

Voor Jason Tjon Affo, auteur van dit supermooie en inspirerende kookboek en bezieler van de Indigo Kitchen, werkt eten verbindend en troostend. Eten brengt mensen samen, desnoods (in deze tijden) virtueel. Met eten - liefst kleurrijk, bomvol pit en smaak, en uiteraard vegan - vier je het leven: waar is dat feestje?!

Jason werkt met natuurlijke kleurstoffen - als iemand die zeep maakt met natuurlijke kleuren, en zelf inkt brouwt met kleuren uit de natuur - was ik extra nieuwsgierig naar welke kleurrijke gerechten ik in dit boek zou vinden.

Affo stelt niet teleur: zijn unicorn glasnoedels (een beetje zijn trademark recept) verànderen zelfs van kleur: ze gaan van blauw naar roze naarmate je ze besprenkelt met citroensap. Een beetje magie, een vleug humor, en veel smaak: wie wil er nu geen roze noedels? Heerlijk om met kinderen of goedlachse volwassenen samen klaar te maken, lijkt me. 

En wie kan weerstaan aan regenboogmaki? Of aan alle gezelligheid, alle comfortfood, voedsel voor de ziel, dat in dit boek staat? 

Op verschillende momenten tijdens het lezen moest ik luidop lachen. Zo zag ik bij de index 'witte bonendip' staan - en ik dacht meteen: 'Hè bah, wat saai!' (geen wittebonendip fan, hier). Maar toen ik de foto bij het betreffende recept zag staan was ik meteen overtuigd: Jasons bonendip is namelijk BLAUW! 

Wat een knaller voor een feestje!  Net als die blauwe knoflookveganaise: imponeer meteen al je gasten :)

Heel het boek ademt gezelligheid, troost, verbinding en vriendschap uit: blijf warm met pittige soepen en curries, fleur op van geveganiseerde Surinaamse gerechten zoals Pom, trek samen stukjes van het monkey bread af bij de desserts, en geniet van klassiekers met een twist, zoals snert en roze hummus.

Originele tips en gerechten vond ik hier terug: frietjes kennen we nu wel, maar wat dacht je van smashed potatoes? Kikkererwten in rode wijnsaus (gaan er paars uitzien :)? Of granola die je extra knapperig maakt met maïzena, en die je in de diepvries kan bewaren? 

Vegan Soulfood, kleurrijk eten: je kan hier heel veel betekenissen aan verbinden. Samen eten en koken in plaats van snel een afhaalhap halen is ook een vorm van feesten en het werkt verbindend. Ik heb een vriendin die telkens rodebietenpoeder bestelt - niet omdat ze het zo graag eet - maar gewoon omdat ze blij wordt van die spatten kleur die je ermee kan verlenen aan pakweg je ontbijt. Eten, kleur en goed gezelschap werken opbeurend. 

Nog meer lagen, aldus Jason van de Indigo Kitchen: 'This kitchen is a safe space where we not only create delicious vegan dishes but also discuss more important topics. In this safe space we welcome you regardless of the colour of your skin, your sexual orientation, the shape of your body, the pronouns you identify with and the list goes on. Yes, in this kitchen we see colour, we recognize each other’s (read: our) pain and show up for on another. '

Ook mensen mogen kleurrijk en divers zijn, graag zelfs! Iedereen mag aanschuiven aan de grote wereldtafel: welkom en One Love!!!

Volg de Indigo Kitchen op instagram voor nog meer!

*Uitgeverij Becht stuurde me dit boek op - ik geef je mijn eerlijke mening!

Zelf Smudge Sticks maken!

Zelf Smudge Sticks maken!

Misschien ken je het ritueel van het zuiveren van een ruimte met een takje rokende gedroogde witte salie: dit is 'smudgen'. Het stamt af van oude Native American tradities. Als je smudget, 'reinig' je je huis van negatieve energie door in elke kamer de heerlijk ruikende rook van gedroogde witte salie te verspreiden. 

Hoewel ik niet honderd procent zeker ben dat de rook van witte salie effectief negatieve energie je huis uit kan  doen waaien, hou ik zowel van het ritueel als van het bezig zijn met geuren en kruiden. 

Rituelen in onze contreien zijn schaars en ze zijn aan het verdwijnen. Terwijl rituelen zo belangrijk en nodig zijn: ze zijn ideale gelegenheden om even stil te staan bij het leven, bij belangrijke momenten of bij overgangsfases. 

Nu we afscheid hebben genomen van de zomer en de herfst begonnen is, biedt ons dat een kans om even tot rust te komen aan de hand van een ritueel, ons voor te bereiden op de winter, onze dankbaarheid uit te spreken voor de mooie lange lichte dagen.

Ik vroeg me af: kan je zelf smudge sticks maken? Met lokale kruiden? Want helaas groeit witte salie hier niet in het wild...

Ik zocht op of dat kan, lokale smudge sticks, en wat blijkt: heel wat van onze inheemse kruiden lenen zich tot roken!

 

Ik noem hier wat mogelijkheden op:

-hibiscus

-bijvoet (alsem)

-jeneverbes (maar deze takjes prikken wel :)

-citroenkruid

-kamferalsem

-sering

-venkel

-toorts

-duizendblad

-goudsbloem

-salie (dus gewone, geen witte)

-heemst

-kamille

-nagelkruid

-munt

-oregano

-citroenmelisse

Fijn toch?! Op dit moment staat er nog bijvoet in mijn tuin: het oogsten en drogen kan beginnen! 

 

Waar kan je smudge sticks voor gebruiken?

-als inleiding voor een ritueel

-om kruidige geuren in je huis te introduceren

-om sfeer in huis te brengen

-als een origineel en duurzaam cadeautje, zeker als je er een handleiding of een wens bijstopt

-tijdens een Vrouwen Cirkel of een Vrouwen-Schrijf-Cirkel -- ik begeleid nu ook Vrouwencirkels en Vrouwen-Schrijf-Cirkels, check voor meer info mijn site 't Schrijf Kaffee! 

Afbeelding van Pamela Colman Smith's Kelken III kaart - past perfect bij de Vrouwencirkels die ik organiseer...

Recept: Zelf Lokale Smudge Sticks Maken!

Nodig:

-geurige kruiden uit het lijstje hierboven, 1 kruid per stick of een mengeling

-katoenen draad of hennepgaren

-schaar

-om te roken: een vuurvaste schaal, bv van metaal, een lucifer

Hoe doe je het?

1.Je knipt stukken kruid van 10à15 cm lang af, kies geen houterige delen maar pluk of knip de groene stukken af en verzamel tot je een bussel hebt. 

2.Knip 40cm draad af.

3.Bind de draad spiraalvormig rond de bussel kruiden, niet te strak. Knoop vast.

4.Hang het bundeltje kruiden, straks je smudge stick, op aan een draad, en laat zeven à tien dagen drogen.

5.Het smudgen kan beginnen: steek je stick aan, blaas de vlam uit, neem een vuurvaste schaal (bv een metalen schaal) en hou die eronder terwijl je van kamer tot kamer wandelt.

6.Als je er een echt ritueel van wil maken, kan je een wens uitspreken in elke kamer, of een intentie, of een dankbaarheid. 

7.Je sluit af door de smudge stick goed te doven, bv met behulp van water, en door hem buiten in de grond te begraven.

8.Opgelet: wees ajb voorzichtig, kijk goed uit voor vallende, gloeiende stukjes of gensters: de metalen kom dient om die op te vangen. Zorg er ook voor dat de stick zeker uit is, en adem de rook niet rechtstreeks in. Ik ben niet verantwoordelijk als je huis afbrandt: dat is niet de bedoeling, dus let ajb op wanneer je vuur gebruikt, dankjewel, en veel smudge stick plezier!

 

Boekbespreking: Ontdek de Kracht van Aromatherapie, Pat Princi-Jones

Boekbespreking: Ontdek de Kracht van Aromatherapie, Pat Princi-Jones*

*Uitgeverij Altamira stuurde me dit boek op - ik geef je mijn eerlijke mening :)

Ik ben al mijn hele leven dol op geuren en op essentiële oliën (hier afgekort als "e.o.'s"), maar nog veeeeeel meer sinds ik zelf zeep maak en verkoop. Je kan hier mijn webshop, 't Is Om Zeep, bezoeken :)

Daarom keek ik heel erg uit naar dit boek van Pat Princi-Jones. Pat was ooit leerkracht Engels, maar ze volgde de weg van haar hart en koos voor een beroep als aromatherapeute. Ze wilde een geurig leven leiden en mensen helpen met haar kennis over de talloze kostbare essentiële oliën die er bestaan. De oorspronkelijke titel van dit werk 'A scented Life' - vat wat mij betreft dan ook veel beter de sfeer van dit boek samen dan de vertaling, want het gaat voornamelijk over hoe je een 'geurig' leven kan leiden. 

Pats achtergrond als lerares Engels schemert vaak door in de tekst: ze is lyrisch over de geuren die het vermogen bezitten om ons zowel te ontspannen als om ons nieuwe energie te geven, vergelijkt geur met muziek, en haalt zelfs Shakespeare aan. Ook de dromerige foto's passen in die sfeer... Ik ben het helemaal eens met haar als ze schrijft dat geuren samenhangen met herinneringen: "Ons reukvermogen raakt het hart van ons geheugen. Het is het meest directe zintuig als het gaat om het oproepen van herinneringen."

Voor wie van aangename parfums houdt biedt dit werk een schat aan originele geurcombinaties, recepten en toepassingen. Want als je weet dat er meer dan 1300 e.o.'s bestaan, kan dat overweldigend werken: waar moet je beginnen?? Hoe kan je melanges maken die samen heerlijk ruiken? En waarvoor zijn die combinaties dan geschikt? Wat als je een olie koopt die je niet zo lekker ruiken vindt? Want e.o.'s zijn behoorlijk kostelijk...

Pat helpt je op weg: ze geeft je een lijstje voor beginners van e.o.'s waar je het best mee kan starten en combineren, en ze biedt ook alternatieven aan, zoals helychrisum voor wie niet van lavendel houdt.   

Achteraan in het boek vind je per olie een werkset: wat je ermee kan, met welke geuren je kan combineren, waar de olie goed voor is, etc etc. Ook vind je hier een onderverdeling per olie in TOPtonen (frisse, opbeurende geuren), HARTtonen (bladeren en kruiden), en BASIStonen (bloemen, hout en hars) - handig voor wanneer je geuren wil gaan 'componeren.'

Zowel die beschrijvingen als de onderverdeling zijn vrij klassiek: je vindt ze in veel boeken over aromatherapie. Maar wat nieuw is, is dat Pat je in dit boek op weg helpt om zelf geuren te mengen op basis van tonen, net zoals wanneer je muziek zou componeren, en voor specifieke toepassingen (zoals: vrolijk worden, rust vinden, etc). 

Ze bouwt daarbij op van melanges met twee oliën naar drie oliën en geeft daarbij handige en waardevolle combinatie geurrecepten die specifiek gericht zijn op bv het verkrijgen van energie, tegen hoofdpijn, slapeloosheid, enzovoort. Er zijn hoofdstukken in het boek met geurrecepten voor baby en mama, voor de menopauze, voor gezond ouder worden - telkens met specifieke geurencombinaties en toepassingen, zoals bv om een goede nachtrust voor een baby'tje te garanderen. 

Het boek begint heel klassiek met de geschiedenis van de essentiële oliën en met wat ik een originele definitie vind: 

'Essentiële oliën zijn de gedestilleerde versie van het immuunsysteem van de plant en bevatten unieke therapeutische eigenschappen.'

Voor de liefhebber van e.o.'s biedt Pat ook een heel handig en logisch systeem van geurclassificaties en geurfamilies aan. Dit systeem is wat mij betreft het meest 'juiste' dat ik al gezien heb (want er bestaan veel soorten systemen om de verschillende geuren te classificeren). Ze geeft ook een heel uitgebreide literatuurlijst mee, voor als je aan zelfstudie wil doen.

Pat deelt de geurfamilies op in:

1)Frisse Geuren (citrusvruchten, maar ook melisse en ijzerkruid) die oppeppend werken, de concentratie helpen, aan de lente doen denken, ...

2)Kruidige Geuren (krachtige, scherpe, koele en ook florale geuren zoals munt, marjolein, scharlei, basilicum, rozemarijn, oregano en duizendblad)

3)Pittig/Specerij (kardemom, koriander, gember, kruidnagel, kaneel, peper, vanille)

4)Hars (opvrolijkend: mirre, cistusroos, olibanum, elemi, perubalsem, ...)

5)Aards (zoete muskus geuren zoals vetiver, valeriaan, engelwortel, nardus, patchouli)

6)Houtig (geuren die bij de winter passen en kracht bieden: ceder, cipres, jeneverbes, den, kamfer, eucalyptus, tea tree, kajepoet, mirte en sandelhout. Hier ben ik het oneens met de auteur: sandelhout, mijn allerfavorietste geur ever, vind ik echt eerder aards...) 

7)Floraal (romantische geuren die met de liefde kunnen geassocieerd worden: kamille, geranium, neroli, helychrisum, ylang ylang, roos, jasmijn, palmarosa, en lavendel)

8)De heel kostelijke geuren: Bulgaarse Roos (geplukt in de Rozenvallei in de Balkan, jeetje, werk dààr eens, zalig!), Jasmijn, Neroli en Ylang ylang

Wie kamerspray recepten zoekt om zelf te maken: dit boek is een goudmijn daarvoor! Heerlijk om aan zelfzorg te doen, gezellig thuis: de verdampingskaart helpt je op weg, per emotie vind je geurenmelanges: recepten voor bv optimisme, tevredenheid, maar ook immuunsysteem, of overgave. 

Pat heeft ook haar eigen insta account: https://www.instagram.com/ppjinc/

Conclusie: ideaal boek voor zowel aroma beginner als professional, omdat je stap voor stap geholpen wordt in het zelf samenstellen van combinaties, en in het zoeken naar geurige recepten die specifieke problemen uit de weg helpen.  

Wat is jouw favoriete naslagwerk over geuren?

Boekbespreking: Fermenteren, 63 recepten voor een blije buik

Boekbespreking: Fermenteren, Van kombucha en kefir tot inmaken en zuurdesem - 63 recepten voor een blije buik, door Fern Green*

*Dit boek kreeg ik opgestuurd door uitgeverij Becht - ik geef je hieronder mijn eerlijke mening :)

In een vorige post besprak ik het standaardwerk van Zilber en Redzepi: Noma, het Handboek voor Fermenteren. En hoewel ook dat werk recepten en leidraden biedt voor wie wil beginnen met fermenteren - misschien schrikt de dikte en de ernst van het boek (dit zijn koks eersteklas van een heeeeeel chique en duur restaurant, heel erg professioneel) je af als je nog maar net begint met fermenteren.

Dan is Fermenteren,van Kombucha en kefir tot inmaken en zuurdesem van Fern Green veel toegankelijker: 63 makkelijke, duidelijke, no-nonsense recepten met heldere foto's. 

Voor wie dat wil, is er in het begin theorie en uitleg over fermentatie technieken. Maar je kan evengoed de recepten stap voor stap volgen: praktijk. 

Voor Fern geldt fermenteren als alternatief voor de koelkast: om eten lang houdbaar te maken, én beter van smaak. Wij hebben hier thuis al jaren geen koelkast, dus dat vind ik een leuke omschrijving! Gefermenteerd voedsel is een bron van nuttige bacteriën, dus goed voor je gezondheid. Maar fermenteren is ook goed voor het milieu: je voorkomt verspilling doordat je ingrediënten fermenteert, want door het fermentatieproces blijven ze langer goed. 

Fern noemt nog meer voordelen van zelf je eten fermenteren: je zorgt voor extra vitaminen, en je helpt je vertering een handje: goed voor je darmen!
De auteur maakt een verschil tussen gecontroleerde fermentatie, waarbij je een starter (uit de winkel) gebruikt, en spontane fermentatie (met elementen die zich heel lokaal in de lucht bevinden). 

Bij de recepten zelf schotelt de auteur je leuke weetjes voor over de in het recept gebruikte ingrediënten, zoals bv dat snijbiet weinig calorieën bevat maar wel heel rijk is aan vitamine C en K. 

En de recepten? Die zijn heel ok: fris en origineel afgewisseld met basis fermentatie recepten met een eigenzinnige toets. Zo vind je in dit boek een aanwijzing om klassieke zuurkool te maken, maar dan met ananassap. 

Persoonlijk vind ik gefermenteerd fruit heel interessant: ook hier biedt dit boek toffe recepten rond, zoals bramenmoes met salie (gefermenteerd, dus), en salsa van watermeloen. 

Minpuntje: bij het hoofdstukje kefir worden bij melkkefir geen plantaardige alternatieven voor koemelk voorgesteld, en bij waterkefir staat nergens dat je niet per sé een vijg en een citroen nodig hebt. 

Bij kombucha vond ik de toevoeging van chiazaad wèl heel origineel, en ook gefermenteerde lassi (Indische yoghurtdrank). 

Een leuke extra: je krijgt ook recepten voor gefermenteerde tofu (die is zooooo lekker!!!), voor dosa's, voor gefermenteerde amandelmelk, en voor zuurdesem.

Conclusie: een ideaal boek voor wie makkelijk te volgen recepten wil, voor wie wil starten met fermenteren, of wie originele en toch toegankelijke fermentatierecepten zoekt!  

Nog meer recepten en tekstjes op deze blog over fermenteren:

-We zijn allemaal compost!

-Boekbespreking Wild Fermentation van Sandor Katz

-Fermenteerplezier

-Boekbespreking Noma's Handboek voor Fermenteren, Zilber en Redzepi

-Op Fermenteercursus

-Zelf Kombucha maken

-Kombucha Smaken, Recepten, Ideeën

Op deze blog vind je verder recepten voor:

-zuurkool, en een preispaghettisaus aangemaakt met zuurkoolsap


-gefermenteerde worteltjes


-gefermenteerde (gepekelde) brandnetel


-gefermenteerde thee uit eigen tuin (van bramenblad, frambozenblad etc, ruikt naar zwarte thee en rozen)


-paardebloemkappertjes (dit is geen melkzuurbacterie fermentatie maar eerder pekelen)


-vlierbeskappertjes (idem)


-waterkefir maken


-plantaardige yoghurt maken 


-idli maken(heerlijk, voedzaam en gezond Indiaas gefermenteerd ontbijtcakeje)


-gefermenteerde rammenas


-reflux onderdrukken door regelmatig verdunde appelazijn te drinken


-zelf azijn maken van aardpeer (smaakt naar balsamico, echt waar!)

Tandzeep in plaats van tandpasta???

Tandzeep in plaats van tandpasta???

Al jaren ben ik op zoek naar het perfecte zelfgemaakte tandpastarecept.

Eerder op deze blog schreef ik al over zelf tandenborstels maken en over de makkelijkste en goedkoopste tandpasta ooit (een vers salieblaadje). Dit recept op basis van kokosolie en neemolie als alternatief voor fluor komt dichtbij, maar toch was ik er niet helemaal tevreden van.

Voor mijn webshop in natuurlijke vegan zepen ben ik al een tijdje aan het opzoeken wat je nu allemaal met zo'n stuk blokzeep kan doen, buiten je lichaam, je gezicht, je handen en je haren wassen. Er zijn veel leuke mogelijkheden, voor ideeën, kijk op mijn instagram account:  https://www.instagram.com/tisohmzeep/

Tijdens het opzoeken kwam ik de tip tegen om met een stuk zeep je tanden te poetsen.
Dat kan niet, was mijn eerste reactie - daar blijkt maar weer uit hoeveel vooroordelen we hebben, want blijkbaar was zeep een standaardingrediënt in tandpasta tot ongeveer 1947!

Toch blijft het een gek idee, nee?! Hieronder wat extra info:

-Om je tanden te poetsen volstaat het eigenlijk (als je gezond eet), om je tanden schoon te schrobben. Daar gebruikte men doorheen de geschiedenis allerlei middeltjes voor, van houtskool tot wilgentakjes en zelfs eierschalen.
-Commercieel tandpoeder is nog niet zo oud, en massaproductie van tandpasta's werd pas vanaf 1870 opgezet.
-Tegenwoordig is tandpasta big business. De voordelen aan tandpasta uit de winkel: je krijgt er je tanden mee schoon, je hebt een frisse adem.
De nadelen aan commerciële tandpasta:
-het creëert veel afval
-het kost best veel
-het bevat fluor (rond fluor is veeeeeel discussie)
-het bevat (vaak) SLS, Sodium Lauryl Sulfaat, en ook dit wordt als een dubieus ingrediënt gezien, waar opnieuw veel discussie rond gevoerd wordt.
SLS zorgt voor het schuim in je mond, maar het heeft verder geen enkele functie (het reinigt niet). SLS wordt ook aan shampoos toegevoegd, om schuim te creëren. Tot de jaren 40 werd zeep nog aan tandpasta toegevoegd, nadien werd het vervangen door het (goedkopere) SLS.
-het bevat vaak nog heel veel andere onnatuurlijke ingrediënten, zoals zoetstoffen.
-Ik ben geen tandarts en geen tandenexperte, maar poetsen met commerciële tandpasta zou een laag op je tanden achterlaten, die je belet om belangrijke mineralen aanwezig in wat je at op te nemen. Het laagje wordt veroorzaakt door de glycerine die aan commerciële tandpasta wordt toegevoegd. Een stuk zeep dat koud bereid wordt en vier weken narijpt, bevat van nature glycerine, en die natuurlijke glycerine laat géén laagje achter op je tanden.  

Waarom zou je je tanden met zeep poetsen? 
Met zeep bedoel ik: natuurlijke blokzeep, liefst van biologische ingrediënten van hoogwaardige kwaliteit, koudbereide en traag gerijpte zeep die minstens olijfolie bevat en liefst ook kokosolie. 

Je tanden met ambachtelijke blokzeep poetsen is:
-natuurlijker: het bevat enkel verzeepte plantaardige olieën, en eventueel toevoegingen zoals actieve kool (die heel reinigend werkt) en essentiële oliën voor de smaak.
-veel milieuvriendelijker: want nagenoeg geen afval!
-goedkoper: zo'n stuk zeep gaat lang mee, en je hebt per poetsbeurt ook echt niet veel zeep nodig.
-het voelt heel schoon en zuiver, de zeep reinigt je tanden actief. 
-smaken verschillen natuurlijk: er zijn reviews van tandzeep waarbij mensen aangaven dat ze de smaak niet prettig vonden, maar de meerderheid van mensen die tandzeep hebben uitgeprobeerd zegt dat ze net heel enthousiast waren. Zolang je zeep kiest met eetbare essentiële olie in, of geurloze zeep, kan de smaak net heel prettig zijn. Denk: kaneel, eucalyptus, kruidnagel, venkel, sinaasappel, citroen, tea tree, rozemarijn en natuurlijk munt.
Zelf probeerde ik mijn zeepje Wakker uit, met essentiële olie van citroen, gember, en pepermunt. Ik was best zenuwachtig, want je tanden met zeep poetsen is best bizar... Maar nadien vroeg ik me af: waarom vinden we dat eigenlijk? Zeep reinigt, het schuimt - net als tandpasta! En het is veel natuurlijker. Ik vond het mondgevoel heel aangenaam, mijn tanden waren schoon, er bleef geen zeepsmaak hangen. Ik denk, dat ik mijn zelfgemaakte alternatief voor tandpasta eindelijk heb gevonden!
-natuurlijke zeep bevat natuurlijke glycerine. Dit ingrediënt voedt en reinigt tegelijkertijd de huid, en het schuimt heerlijk en zacht. Gebruik je zeep als tandzeep, dan zorgt de natuurlijke glycerine voor een reinigend en schoon gevoel in je mond, en ook voor dat bekende 'tandpasta gevoel,' want zelfs een klein beetje zeep op je borstel geeft een heleboel zacht, aangenaam smakend schuim in je mond!

Hoe poets je je tanden met zeep?
Nodig:
-een (liefst eco) tandenborstel
-een wasbak
-een stuk natuurlijke vegan zeep, en ja, hiervoor kan ik je naar mijn eigen webshop 't Is Om Zeep verwijzen :)
-water
-een glas om mee te spoelen
Hoe doe je het?
1.Je maakt je tandenborstel nat.
2. Je wrijft je tandenborstel lichtjes over het stuk zeep, tot je wat schuim ziet.
3. Je borstelt je tanden zoals je dat gewoon bent. Niet schrikken, er ontstaat een zacht, aangenaam smakend schuim! Mocht je de zwarte zeep kiezen, dan zal het schuim ook zwart zien - vanwege de actieve kool die erin zit - maar geen nood: je zombiegrijns verdwijnt zodra je je mond spoelt :)
4.Spoel je mond goed uit.
5.Geniet van het heerlijk schone gevoel!

PS: geen zorgen, zelfs als je je mond met zeep uitwast, zal je het vloeken niet verleren ;)
PS2: als je dit uitprobeert (op eigen risico), neem dan ajb een nieuw stuk zeep, en niet datgene waarmee je partner net zijn oksels gewassen heeft... Het is ook echt belangrijk om voor een ambachtelijk gemaakt stuk zeep te kiezen: koudbereid en langzaam gerijpt, met plantaardige oliën.

Bronnen:
https://dental-south.com/
https://www.lusaorganics.com/
https://healthhomeandhappiness.com/
 
Wie nog meer info wil: zoek op 'tooth soap' of 'dental soap'

Veel poetsplezier!

Ga jij dit uitproberen? Of heb je het al eens uitgeprobeerd?

Boekbespreking: Noma's Handboek voor Fermenteren, René Redzepi en David Zilber

Boekbespreking: Noma's Handboek voor Fermenteren, René Redzepi en David Zilber*

*Deze tekst bevat affiliate links: dat zijn links naar websites die producten verkopen, zoals deze naar fermenteerbenodigdheden. Indien jij besluit iets aan te kopen, verdien ik -- omdat ik je heb 'kennis laten maken' met hun site en hun producten -- een kleine commissie, zonder dat jij er meer voor betaalt. Zo help je me om te kunnen blijven schrijven hier, een grote dankjewel alvast!

 

 

Nu een virus ons dwingt om thuis te blijven, is dit misschien hèt moment om te gaan experimenteren in de keuken! Gefermenteerd voedsel heeft daarbij het voordeel, dat het je lichaam een geweldige immuniteitsboost biedt.

Van uitgeverij L&M Books (Karakter) kreeg ik het Noma's Handboek voor Fermentatie opgestuurd (Dankjewel!!!). Hieronder vind je mijn eerlijke mening.

Boekbespreking: Noma's Handboek voor Fermenteren, René Redzepi en David Zilber

Noma is een wereldberoemd restaurant, en chefkoks Redzepi en Zilber worden door velen als keukengoden beschouwd. Ik heb altijd een beetje mijn twijfels gehad wat haute cuisine betreft (niet in het minst omdat ik het me niet zou kunnen veroorloven), maar na het lezen van dit boek ben ik eigenlijk... omvergeblazen. Ik kan me nog steeds geen menu in Noma veroorloven, maar ik ben, op zijn zachtst gezegd, héél nieuwsgierig geworden...

Redzepi en Zilber trachten in hun restaurant met lokale (in hun geval dus Deense) smaken te werken. Ze zochten naar een manier om de smaak van lokale producten ook in de koude, schaarsere maanden van het jaar interessant te houden, en om seizoensgroenten -en fruit langer te kunnen bewaren. 

Zo ontdekten ze de smaak van melkgezuurde daslookbloemknopjes, en het was een openbaring voor hen: deze nieuwe, en toch lokale smaakbeleving, was voor hen niets minder dan een SCHOK. 

Na dat experiment was het glashelder voor hen: fermenteren was iets dat ze grondig moesten gaan bestuderen. Fermenteerprocessen leken een heerlijk en verrassend antwoord te vormen op de vraag: wat kunnen we doen om onze seizoensingrediënten te verbeteren, om ze langer houdbaar te maken? 

Bij fermentatie maak je namelijk OOK optimaal gebruik van het lokale: je werkt met hyperlokale, plaatsgebonden schimmels, gisten en bacteriën die in de lucht hangen. Of beter: je laat ze voor je werken!

Redzepi en Zilber waren dolenthousiast: fermentatie – het proces waarbij microben moleculen afbreken of omzetten, waardoor er nieuwe smaken ontstaan – bleek alles te verbeteren. 

En omdat zij daartoe de middelen hebben, bouwden ze dan ook een fermentatielabo. Je kan het zo gek niet bedenken, of ze hebben er ondertussen een gelabelde pot vol bubbels van in dat labo staan. Net omwille van deze professionele, uiterst grondige en wetenschappelijke benadering is dit handboek echt van grote waarde. En niet alleen voor mensen die zich gespecialiseerd materiaal zoals vaccuümtrekkers en dergelijke kunnen veroorloven: de auteurs cateren ook naar hobbykoks en bieden waar mogelijk eenvoudige en betaalbare alternatieven. 

Bij Noma 'beperken' (en dat moet je heel ruim nemen) ze zich tot zeven soorten fermentatie: deze zeven technieken (melkzuurfermentatie, kombucha, azijn, koji, miso, shoyu en garum) worden per hoofdstuk en in volgorde van moeilijkheidsgraad in het handboek besproken: melkzuur is een fluitje van een cent – koji en garum zijn behoorlijk gespecialiseerd. 

Elk hoofdstuk bevat de historische context van de betreffende fermentatietechniek, een wetenschappelijke benadering, een basisrecept, en daarnaast vele recepten en praktische toepassingen. Wat daarbij extra interessant is: ook als je geen zin hebt om zelf te fermenteren, biedt dit handboek nog steeds allerlei tips om gefermenteerde producten die je in de winkel kan kopen te gebruiken in je keuken. 

De auteurs benadrukken: fermenteren kost geduld en toewijding, maar het loont! Dit is slow food op zijn best.

De stijl van dit boek deed me vaak denken aan een Toverboek vol Magische Formules (de recepten), en ik voelde me tijdens het lezen als een Tovenaarsleerling die wordt ingewijd wordt in allerlei mysterieuze geheimen. De woorden 'magie' en 'magisch' duiken meer dan eens op, net als formuleringen zoals 'een dans met bacteriën, zout, zuur, en tijd...' of: 'Het is alsof de natuurwetten worden overtreden...'

Dat geheimzinnige van de eeuwenoude, Deense en Noordse keuken die getransformeerd wordt – fantastisch. Dit is Harry Potter in de keuken, en Redzepi en Zilber zijn Meester Magiërs, profs, Fermenteer-Meesters. Ze weten echt waarover ze spreken.

Waar ik genoten heb van Sandor Katz' cult boek 'Wild Fermentation', (lees hier mijn bespreking, en in 'We zijn allemaal compost!' nog meer over zijn filosofie) omwille van zijn toegankelijke recepten en vooral omwille van zijn filosofie (fermentatie is rebellie, is lokale cultuur, is een doe-het-zelf revolutie tegen monocultuur in alle opzichten) heb ik van dit Noma handboek genoten omwille van de professionaliteit ervan. 

Redzepi en Zilber bespreken bijvoorbeeld ook het belang van hygiëne, en leggen duidelijk uit wat botulisme inhoudt. Of ze maken duidelijk dat zelfs het soort zout dat je gebruikt van tel is: het moet ongejodeerd zijn – zeezout, of fleur de sel. 

En naast ultramoderne technieken waar je best wel wat benodigdheden voor nodig hebt, vertellen ze ook hoe je zelf aan de slag kan om een fermentatieruimte te bouwen, of hebben ze het over het belang van een goede weegschaal. 

De info over melkgezuurde vruchten (bessen bv) vind ik enorm boeiend: je vindt in handboeken en op het internet slechts weinig recepten om fruit te fermenteren, omdat fruit veel sneller bederft (door de aanwezige suiker). Maar Redzepi en Zilber hebben het geniale gedacht om gefermenteerd vruchtensap te maken: melkgezuurd bosvruchten, of pruimensap! Waar je dan desgewenst fruitleer van kan maken! Of een heerlijk dessert, gemengd met verse vruchten, of een bijzonder boeiende vinaigrette!

De instructies zijn duidelijk en helder geformuleerd – er staan veel stap voor stap foto's bij. 

Interessant weetje: om je groente knapperig in plaats van papperig te houden, gebruik je looizuurhoudende planten in je pekel. Zelf had ik in dat verband al gehoord over het blad van rode of zwarte bes, en druivenbladeren, maar Noma beveelt ook mierikswortelblad aan! Het looizuur versterkt de pectine. 

Wat dacht je van lacto-gefermenteerde tomaten, eekhoorntjesbrood, groene kruisbessen, en asperges (om dat korte groeiseizoen te verlengen)?!

Ook bij de kombuchas veel verfrissende ideeën, zoals koffie kombucha, kombucha inkoken tot een 'magische' siroop, en rozen kombucha. Er wordt buiten de lijntjes gekleurd: naast thee kan je kombucha maken met elke vloeistof die je maar wenst, zolang je maar suiker toevoegt.

In het hoofdstuk azijn: een heldere uitleg met recepten voor o.a. venkelazijn, selderazijn, en ook vlierbessenwijnbalsamico!

De daaropvolgende hoofdstukken (koji, miso, peaso, shoyu en garum) worden steeds gespecialiseerder en technischer – maar als fermenteren je passie is, is dit handboek een goudmijn.

 

Wil je zelf aan de slag met fermenteren? Op deze site vind je leuke hulpmiddelen. 

Misschien ga je er, als je vegan eet, vanuit dat dit handboek veel vlees en visrecepten bevat, maar dat valt reuze mee. Nee, die van Noma eten niet vegan, maar ze benadrukken wel het belang van (de smaak van) planten – hun menu bevat steevast een volledig vegan versie. Het hoofdstuk garum is voor ons vegans het minst interessant, omdat garum gefermenteerde vis -en vleessaus is, maar zelfs hier bieden de auteurs een vegan alternatief (met gistvlok). 

Mocht ik ooit de lotto winnen, dan ga ik me toch een tafeltje boeken, daarginds in Denemarken...

Heb jij al ooit haute cuisine gegeten? Heb je al ooit een recept uit het Noma handboek geprobeerd?

Leeslijstje in tijden van Corona

Leeslijstje in Tijden van Corona!

Nu we met een pandemie zitten en thuis moeten blijven, kan ik je volgende blogtekstjes en boekentips van harte aanraden :-)

Apocafictie (mooie of boeiende post-apocalyptische romans):

-Marlen Haushoffer: De Wand

 Na een ramp staat een vrouw er helemaal alleen voor - wat doet zij om te overleven?

-John Wyndham: De triffids komen!
Vermakelijke en maatschappijkritische roman over monsterlijk gemuteerde planten die langzaam maar zeker de wereld veroveren.

-Peter Heller: de Hondsster
Prachtig geschreven, vindt plaats tien jaar na een pandemie.

Non-fictie over wat je moet doen in geval van een apocalyps:

-Lewis Dartnell - na de apocalyps

Tips en trucs voor tijdens en na rampen. Van zelf alcohol brouwen tot kleren maken en geneesmiddelen fabriceren.

-Casti - De perfecte ramp
Deze wiskundige bespreekt hoe waarschijnlijk het is dat rampen plaatsvinden. De pandemie is volgens hem geen kwestie van 'als' maar eerder: 'wanneer.'
Ik schreef destijds in mijn bespreking van zijn boek:
'Ook een wereldwijde epidemie is volgens Casti onafwendbaar, en daarom vind ik het jammer dat hij niet meer de nadruk legt op de afschuwelijke toestanden in de intensieve veeteelt.  Dodelijke griepvirussen ontstaan immers bij varkens of vogels, waarna de gemuteerde virussen op mensen kunnen overspringen.  De gigantische veestallen, waar dode kippen dagenlang blijven liggen, waar varkens van stress en verveling sowieso al vaker ziek worden, en ga zo maar door, zijn de gedroomde geboorteplek voor zo'n wereldwijde killer.'

Ondertussen zitten we ermee en heeft Casti dus gelijk gekregen...

Blogteksten over zelfvoorzienend leven (in tijden van apocalyps):
 
Als je helemaal geen voorraden meer hebt en wanhopig op zoek bent naar eten, kan het recept voor Groene Tofu (supergeconcentreerd plantaardig eiwit uit 'onkruid' als gras, brandnetels, zevenblad enzovoort) een uitkomst bieden! Zelfs de stekelige distel kan je, mits wat geduld, omtoveren tot iets eetbaars, lees er alles over in Distels in de tuin: doen?
Zit je zonder wc papier? Niet wanhopen! Lees: Een alternatief voor wc papier!

Tot slot is mijn Denkoefening: hoe zelfvoorzienend zijn we misschien nu geschikt om te lezen...

Hou het gezond!

Een alternatief voor wc papier!

Zelf Wasbaar WC papier en Wasbare WC Doekjes Maken en Gebruiken: Hoe, Waarom en Praktische Tips

De huidige situatie met het coronavirus en mensen die in paniek halve winkels aan wc-papier opkopen, zodat er schaarste kan ontstaan, lijkt me een ideaal moment om het over een alternatief voor wc-papier te hebben.

'Wasbaar wc papier' vind ik eigenlijk een verwarrende term.

Het gaat immers NIET over een wc rol die je na gebruik wast, en het is ook niet zo dat je in plaats van wc papier enkel stoffen doeken gebruikt, die je daarna in de was doet (dat zou behoorlijk smerig zijn).

FOUT:

Het verschil is, dat je eerst WATER gebruikt. Een voorbeeldje van twee verschillende waterkannetjes:

Kort gezegd was je jezelf gewoon na je boodschap met behulp van
1)proper water in
2)een kannetje, met behulp van
3)je hand/en en,
4)een schoon herbruikbaar want wasbaar doekje: je bent al proper, het doekje dient enkel om overtollig water op te deppen, en dat doekje wordt daarna (apart van de andere was) gewassen,

Voorbeeld van wat wcdoekjes in een mooi blikken doosje voor in de badkamer:

 
5)zeep: na het afspoelen van je bips en het droogdeppen met je doekje eindig je je toiletbezoek door je handen grondig met zeep te wassen..., en ze daarna af te drogen met
6)een schone handdoek. 

Ben je trouwens op zoek naar duurzame, natuurlijke en plantaardige zeep? Lokaal geproduceerd? Ik maak en verkoop ambachtelijke zepen: je kan een kijkje nemen in mijn webshop 't Is Om Zeep!

Voorbeeldje van een van mijn zepen, naast een wasbaar wc doekje:

 

Wasbare WC Doekjes: Hoe en waarom?
Jaren geleden vertrok ik op wereldreis. Ik wilde andere culturen beleven. Een van de eerste cultuurschokken maakte ik mee in Turkije: in het wc hokje. Want daar zat alleen een gat in de grond. Niks wc bril. Stank. En... Geen wc papier??? Enkel een kraantje, en een soort kannetje.

Ik herinner me glashelder de conversatie met een medereizigster, na het eerste gebruik van dat gat in de grond.
Ik bekende haar met een zucht: 'Ik zal nooit wennen aan zulke wc's. Ik vind ze zo vies. En geen toiletpapier, ajakkes!'
Haar hele gezicht lichtte op. 'Ik dacht er precies hetzelfde over, in het begin,' zei ze. 'Maar het went heel snel, en eerlijk? Ik zou nooit meer een ander toilet willen. Als ik terug thuiskom laat ik gelijk zo'n hurktoilet installeren!'
En vervolgens zei ze iets dat me nog meer choqueerde: 'Hier in dit land vinden de mensen ONS net vies, met onze westerse gewoonte om ons 'schoon' te vegen met behulp van wat papier.' 

Wij, in het westen? Vies?

Het verging mij uiteindelijk net als dat meisje. Ik ervoer al snel dat jezelf met water wassen, na gebruik van het toilet, immens veel schoner en hygiënischer is dan jezelf afvegen met wc papier. In de warme temperaturen voelde dat water heel fris en proper, toiletpapier bleek totaal overbodig.
Ja, ok: je moet je handen gebruiken. Maar iedereen wast immers zijn handen sowieso met zeep na het toilet, toch? Er is niks vies aan.

Ondertussen begrijp ik dat de helft van de wereldbevolking toiletpapier in plaats van water gebruiken vies vindt.  Kijk, stel dat je met je blote voeten een strandwandeling aan het maken bent. En plots trap je in een hondendrol: bah! Stank! Plakkerig! Vie-hies! Wat doe je dan? Wat verkies je, op dat moment dat die hondendrol aan je voet plakt? Ga je je voet afspoelen met water, of hem even 'schoon' vegen met wat wc papier?

Van Turkije tot in India en nog verder gebruikt men, eeuwenlang al - want wc papier bestaat nog maar een kleine honderd jaar - simpelweg water na het wc bezoek. Zie ook mijn stukje over deze, en andere, ecologische gewoontes en gebruiken in India. Waaronder een van mijn favorieten: eten met je handen (ook eentje waar heel wat overbodige vooroordelen rond bestaan)!

Tijdens mijn hele reis gebruikte ik geen velletje pleepapier.
Maar eens thuisgekomen, veranderde dat geleidelijk aan weer. Mensen kunnen behoorlijk raar kijken, als je hen vertelt dat je geen wc papier gebruikt. Het is hier nu eenmaal de gewoonte - iedereen doet het, het is overal beschikbaar, het is gemakkelijk, we zijn het zo gewoon, enzovoort.

Een probleem dat ik namelijk wel ondervond bij het gebruik van water in plaats van wc papier was: wat doe je in een kouder klimaat na het wassen?
In tropische temperaturen droogt alles gelijk op. Maar hier, in ons (tot nog toe, want het is aan het veranderen) natte en kille klimaat is een onderbroek die niet opdroogt geen pretje.  Het was voornamelijk omwille van die reden dat ook ik stopte met water gebruiken ipv wc papier - toch in de winter :-).
Dit gezegd zijnde: in India, Nepal enzovoort zijn er ook heel koude plaatsen (in de bergen bv), waar mensen nog steeds geen wc papier hebben of gebruiken. Ook bergmensen wassen zich daar met water. Dat vaak ook nog eens ijskoud is: respect! Dus hoe zij dat praktisch doen, weet ik nog steeds niet. Een gewoonte vanaf de geboorte, een verfijndere techniek? 'Shaken' ze zich droog, nadien, misschien?
Wie het weet mag het bij de comments zetten!

Buiten dat het in feite niet zo hygiënisch is, kent WC papier nog veel nadelen. Het is:

-pulp van omgehakte bomen. En hoewel bomen een hernieuwbare bron zijn, is het toch niet eco.

-weer iets dat je moet kopen. Het is dan misschien niet duur, het maakt je wel weer afhankelijk. En ik ben liefst zo onafhankelijk mogelijk.

-het zit verpakt in plastic. Ja, er bestaat wc papier dat in papier verpakt zit (waarom doet niet iedere fabrikant dat???) maar dat is tot nog toe vreemd genoeg heel erg duur.

-het wordt getransporteerd in trucks die uitlaatgassen uitstoten. Niet milieuvriendelijk.

-volgens Maya van de Weg naar Zelfvoorziening, die enkele uitstekende stukjes over haar ervaringen met wasbaar wc papier neerschreef (dank je, Maya!) zit er BPA in wc papier: het soort plastic dat lekt bij aanraking, en dat je hormonen verstoort. DAT is pas vies.

De oplossing?

Wasbare Wc Doekjes! Bij Tante Rosa vind je ze kant en klaar.
Eerst doe je je boodschap, groot of klein.
Vervolgens was je jezelf, boven het toilet, met water uit een kannetje of een flesje (geen plastic flesje!).
Dan, als het niet tropisch warm is, dep je jezelf droog met een wasbaar wc doekje. Als het goed is heb je hier een mandje vol van naast je toilet staan, net als een aparte, afsluitbare wastrommel enkel voor deze doekjes. Aangezien je je net grondig gewassen hebt, wordt het doekje amper vies. Unlike wc papier... Eens per week was je de doekjes, apart, en op 60 graden.
Uiteraard was je je handen na elk wc bezoek grondig met water en zeep. 

Voordelen:
-ecologischer: Maya berekende dat jezelf met water wassen en de doekjes in de wasmachine wassen alsnog een ecologisch voordeel biedt boven bomen omhakken, verwerken, transporteren en in plastic verpakken tot toiletpapier.

-goedkoper: akkoord, het scheelt niet veel, maar... alle beetjes helpen. Maya heeft het verschil in kost berekend.

-je bent alweer wat onafhankelijker!

-esthetischer. Wat is mooier: een gebleekte, saaie wc rol, of een stapeltje hippe, kleurrijke doekjes in een leuk mandje of doosje?

-gezonder: geen plastic aan je lijf, geen bpa, geen hormoonverstoorders. Puur water.

-schoner en properder: denk aan de hondendrol op het strand. Als je extra argumenten nodig hebt, kan ik die drol in detail beginnen beschrijven. 

Nadelen:
-Je kan geen water gebruiken op een compost toilet, tenzij je een aparte afvoer voor urine daarin verwerkt hebt.

-Nog een praktisch nadeel dat Maya noemt: je verbruikt natuurlijk een hele hoop kleine doekjes. Als je die wast, en vervolgens te drogen hangt, duurt dat even. En je hebt een heleboel wasknijpers nodig. Als oplossing zou je iets grotere doekjes kunnen knippen, in ieder geval geen inimini'tjes.  

-Er hangen heel wat vooroordelen rond wasbare wc doekjes. Misschien ook - nog steeds - bij jou?

Toch nog vooroordelen? Vraag jezelf dan het volgende af: 

-Heb je nog nooit je onderbroek in de was gegooid?

-Droeg jij als kind, of droegen jouw eigen kinderen, herbruikbare luiers? Hoe waste je die dan?

-Per jaar worden onnoemelijk veel bomen gekapt, enkel om door het closet heen te spoelen.

-Wasbaar maandverband bestaat ook. Bij Tante Rosa, gespecialiseerd in o.a. wasbaar maandverband en menstruatiecups, kan je het kopen.

Hoe maak je zelf wasbaar wc papier?

Ben je geen handige Harry/iëtte, dan kan je voor gebruiksklaar en herbruikbaar wasbaar wcpapier terecht bij Tante Rosa. 

Nodig:
-een wc, liefst op regenwater aangesloten, of een compostwc met een aparte afvoer van urine.
-een kraan naast de wc, en als je die niet hebt: een kannetje of flesje dat je makkelijk kan uitwassen, liefst met tuit.
-sowieso, ook als je een kraan naast je wc hebt, een kannetje of flesje, uitwasbaar, liefst niet uit plastic ivm BPA.
-een hele boel op maat geknipte wasbare, vocht opnemende doekjes die je kan recycleren uit oude handdoeken, washandjes, eventueel ook kleren. Of koop ze eenmalig op maat gemaakt hier om daarna her te gebruiken.
-een afsluitbaar wasmandje
-alsnog gewoon wc papier voor je gasten, uit beleefdheid, en voor jezelf. Doekjes met alle gezinsleden delen lijkt me aanvaardbaar, maar ik ga bv ook niet van onderbroek wisselen met bezoek :-)
-een mooie mand of doos of rek waarop je de doekjes op grijplengte naast het toilet kan leggen.
-eventueel extra wasknijpers

Hoe maak je het?
1.Zoek stoffen bij elkaar.
2.Knip ze in vormen.
3.Verstevig ze eventueel. Ik ben lui en ik ben een kluns met naald en draad, dus ik heb deze stap gewoon overgeslagen. Versimplificatie :)
4.Zet klaar op het toilet: mand, doos, doekjes, flesje of kannetje.
5.Laat het feest maar beginnen! Lege rekken op de afdeling toiletpapier in de supermarkt? Geeeeen probleem!

Hebben jullie ervaring met wasbare wc doekjes? Kennen jullie nog andere oplossingen?

Leestips voor het voorjaar!

Leestips voor het voorjaar!

Toen ik nog in de boekhandel werkte, vond ik een van de leukste taken de aanbiedingsfolders van de uitgeverijen doornemen. Elke uitgeverij stelt een folder samen, elk voorjaar, najaar èn net voor de zomer met hun meest interessante titels.
Omdat ik op deze blog soms boeken bespreek, krijg ik af en toe zulke folders thuis toegestuurd.
Het leek me leuk om eens alle titels van dit voorjaar die ik heb aangekruist als 'die wil ik lezen!' te delen met jullie. Er zit fictie en non-fictie bij, van alles wat, maar voor de duidelijkheid: ik heb deze boeken nog niet gelezen — de meeste moeten ook nog verschijnen, heel binnenkort!

Daar gaan we:
Fictie:

1) Attica Locke, Duistere Wortels
Geschreven door een Texaanse, wordt aangeprezen als: 'een pageturner over verborgen misdaden, schuldvragen en eeuwenoude vooroordelen in het broeierige Texas'. Wie mijn leeslijstjes leest, weet dat ik dol ben op literatuur met the Deep South als onderwerp, en liefst nog Southern Gothic. Dit lijkt me veelbelovend!

2) Jeroen Siebelink, Pels
Theuns vader heeft een pelsdierenfokkerij. Gaandeweg gaat Theun beseffen hoe wreed zo'n fokkerij is, en hij rebelleert, en sluit zich aan bij het Dieren Bevrijdings Front. Heel benieuwd welke visie Siebelink in dit boek zal delen... Siebelink schreef ook het verhaal van Jaap Korteweg, beter gekend als de Vegetarische Slager — ik ben dus hoopvol! Zie hieronder bij non-fictie, want ook dit boek verschijnt binnenkort!

3) Olga Tokarczuk, Jaag je ploeg over de botten van de doden
Nog een boek met een ecologisch thema: in een Pools dorp verdwijnen de honden van een excentrieke dame die in het bos woont. Wordt omschreven als: 'een feministische ecothriller over gekte, de rechten van dieren en gemarginaliseerde mensen, en de hypocrisie van traditionele religie.' Komt nog bij dat de hoofdpersoon meer van dieren dan van mensen houdt, en fan is van William Blake. Nou! Bring it on, zou ik zo zeggen.

4) Christine Otten, Een van ons
Over een schrijfdocente die workshops in de gevangenis organiseert — ik geef zelf schrijfworkshops, en gevangenen hebben telkens intrigerende levensverhalen, dus ik kijk uit naar dit boek!

5) Viola Ardone, De Kindertrein
Een verhaal dat zich afspeelt in Italië, net nà Wereld Oorlog II, gebaseerd op ware gebeurtenissen. Amerigo is zeven en wordt net als duizenden anderen kinderen per trein versast naar het rijkere, minder verwoeste Italiaanse noorden. Daar belandt hij in een pleeggezin.
De na oorlogse periode vind ik bijzonder interessant, daarom heb ik ook dit volgende boek genoteerd, een non-fictie verslag:

Non-fictie
1) Harald Jähner, Wolfstijd
Over Duitsland en de Duitsers van 1945-1955. Hoe gingen de Duitsers om met hun loodzware erfenis? Hoe bouwden ze het land weer op? Wat vertelden ze aan hun kinderen? Ik vind dat heel boeiend, en ben benieuwd naar dit boek.

2) Léon Hanssen, Handboek voor de Vagebond -- In de voetsporen van vrije denkers
In dit boek bespreekt historicus Hanssen de dwarsdenkers uit de geschiedenis: pioniers met kritische geesten die anders willen gaan leven. Volgens de korte inhoud: 'Deels omdat zij de huizenprijzen niet meer kunnen betalen, deels omdat zij het postkapitalistische systeem verwerpen, ontwikkelen jongeren alternatieve levenswijzen. Ze verlaten de gebaande paden en bouwen tiny houses aan de
rafelranden van de maatschappij.' Niet alleen klassiekers van weleer zoals Thoreau en Wittgenstein komen aan bod, maar ook hedendaagse dwarsdenkers met inspirerende levenshoudingen.
Benieuwd of John Seymour in dit boek zal voorkomen! In ieder geval: laat maar komen, deze intrigerende alternatieve cultuurgeschiedenis!

3) Jeroen Siebelink, De Vegetarische Slager
Jaap Korteweg zag als boer 'hoe zijn grote liefde voor vlees ten koste ging van dier, mens en planeet. Hij is ervan overtuigd dat plantaardige vleesopvolgers [...] het houden van dieren overbodig maken en het leven op aarde redden. Hoe? Gewoon, door de grootste slager van de wereld te worden.'
Wat een leven! Heel benieuwd naar het verhaal van deze bijzondere man!

4) James Wong, de Heilzame Tuin
De vorige boeken van James besprak ik eerder al hier. In dit nieuwe boek deelt hij recepten voor je eigen
tuinapotheek, hoera!

Kookboeken:

-Homemade Basics van Yvette van Boven lijkt me interessant, omdat ook ik graag alles zelf maak.

Drie hoeraatjes voor uitgeverij Becht: ze brengen alleen maar vegan kookboeken uit, dit voorjaar! dat is toch fantastisch?! Ik noem ze hier even allemaal:

-Mafalda Pinto Leite, Stralend Gezond: vegan recepten en uitleg over en met de heilzame werking van allerlei voedingsmiddelen

-Niki Webster, Rebels Lekker — recepten met een rebelse twist, en alles vegan! Webster heeft gigaveel volgers op instagram en won een prijs let haar blog Rebel Recipes!

-Dunja Gulin, Hemelse Hummus — ben je ook verkikker(erwt)d op hummus, maar wil je wel eens variëren met kleur en smaak? Dan is dit boek voor jou: meer dan 30 originele en verrassende recepten!

-Anthea Cheng, Verrukkelijk vegan bakken — ja, die titel zegt het allemaal! Kijk alvast op instagram (@rainbownourishments) voor een voorsmaakje!

Naast al deze prachtige vegan kookboeken brengt Becht ook nog eens Leven zonder afval uit, van Emily-Jane Townley. Verminder makkelijk en zonder zorgen in tien stappen je afvalproductie.

Heb jij al boeken van dit lijstje gelezen?

Vegan koken zonder olie: tips en trucs!

Vegan koken zonder olie: tips en trucs!

Jaren geleden sprak ik een Sea Shepherd activist. We hadden het over ecologisch leven. Hij vertelde hoe hij nooit olie gebruikte in de keuken (uiteraard eet hij vegan). Zijn reden? Olie is niet ecologisch, en je kan zonder.

Waaw, dacht ik: geen olie! En ik vond dat ik als echte foodie daar zelf nog he-le-maal niet aan toe was.

Onlangs vertelde een vriendin echter hoe ook zij olievrij was gaan eten. Ze had van alles gelezen over olie: dat het uiteindelijk een bewerkt product blijft, 100% vet, dat je veel beter olie in de vorm van noten of gewoon hele olijven kan eten, dat olie eigenlijk behoorlijk ongezond is: het doet je aders dichtslibben.

Vegan maal zonder olie: zoete aardappelfrietjes droog gebakken in de oven, burgertjes van een restje rijst en chana dahl plus broodkruim, tahin en haver droog gebakken in de pan, een slaatje van in water gestoofde biet met appel in een olieloze dressing van sinaasappelsap, balsamico, sojasaus en mosterd, en een guacamole met appelsiensap.
Toch zit hier meer (gezond) vet in dan je zou denken: de avocado, en de tahin. 

Haar initiatief deed me terugdenken aan het eerdere gesprek - ik zocht er zelf wat over op, en kwam tot volgende conclusies:

Olie...

-is inderdaad niet ecologisch: het is en blijft een bewerkt product. De noten, pitten, zaden, olijven, en kokosnoten doorlopen een heel proces voor ze in olie veranderen. Die olie wordt dan weer verpakt in plastic of glas, en dat wordt dan weer vervoerd.

-zelf persen is mogelijk, maar het is arbeidsintensief. Je hebt een grote oogst aan noten of olijven nodig, en een pers. Voor een werkwijze om zelf olie te persen, kijk hier.
En voor een oliepers: Piteba is een goed merk.
Een interessante uitleg over olie persen vind je bij Toverleven.
Heel boeiend fotoverslag over zelf walnootolie maken vind je bij de In de Koperen Ketel!

Wel heel leuk is dat je je eigen walnoot en/of hazelnootolie kan laten persen door een mobiele pers: http://www.mobielefruitpers.be/noten_persen

-Eigenlijk is het makkelijker om zonder olie te koken - dan ben je weer een stukje minder afhankelijk van de supermarkt :)

-Olie is niet gezond: het is honderd procent vet. En als veganist heb je wel vet nodig, maar dat haal je veel en veel beter gewoon uit vetrijke producten (avocado's, noten, bonen, ...) dan uit bewerkte olie. Olie verstopt je aderen, net als in de afvoer.

-is vettig: als je met olie kookt, heb je een sterker afwasmiddel nodig! Ook je dampkap wordt heel vies van al die olie.

-is niet goedkoop.

Maar hoe schrap je dan olie?

Ik vond het zelf eerst een hele uitdaging. Maar nu ik eraan gewend ben, is het heel makkelijk!

Dit zijn mijn bevindingen tot nu toe:

-We leven niet helemaal olieloos: op restaurant of als we ergens op bezoek gaan malen we niet om oliegebruik. Af en toe kopen we iets waar al olie in verwerkt zit. Moet kunnen.

-Verschillende mensen hebben ons gezegd dat we er magerder uitzien, m.n. in ons gezicht, en we hebben zelf ook gewichtsverlies gemerkt. Leuk voordeel!

-We voelen ons eigenlijk fitter. Dat beeld van met olie verstopte, dichtgeslibde aderen is eigenlijk echt niet prettig.

-We missen de olie niet. Soms was het even wennen of aanpassen, wat zoeken, maar we hebben niet het gevoel dat we 'iets' missen in ons voedingspatroon. Wanneer we wel nog olie eten, op restaurant, of als we frieten gaan halen, merken we dat het 'harder op de maag ligt' dan tevoren...

-Zonder olie koken is goedkoper!

-Onze afwas is heel wat minder vettig — wel zo prettig! En we hoeven onze dampkap niet meer zo vaak te ontvetten!

Hoe kook je zonder olie in de praktijk?

1.uien en of look bakken:

In het begin miste ik het gezellige sissen van de uitjes in het vet, en ook het sterke aroma dat dan opstijgt. Maar ondertussen ken ik de kneepjes van het uien bakken zonder olie, en nu hoor ik dat ze
nog steeds sissen en spetteren (maar zachter) en er stijgt nog steeds een (iets subtielere) geur uit de pan op.

Hoe bak ik uien zonder olie?

-Je bakt ze eenvoudigweg droog, in een pan met goede bodem. Zorg ervoor dat je vuur laag staat. Het bakken duurt iets langer, maar je uien raken net zo goed gaar. Brunoise (het bruinig karamelliseren van uitjes) bereik je zelfs makkelijker in een droge pan! Zorg ervoor dat je af en toe roert en dat je vuur niet te hoog staat. Na een tijdje gaan de uien zelf vocht loslaten.

Stoven in water kan ook, maar persoonlijk vind ik de smaak dan wat minder.

Eens je uien gestoofd zijn, kan je zout, kruiden en andere groenten, en/of bv paddenstoelen toevoegen. Die groenten en paddenstoelen laten ook weer vocht los, waardoor er niks aanbakt en je veel smaak behoudt.

Uien en andere groenten kan je ook heel makkelijk, mits in stukjes gesneden en een weinig vocht toegevoegd (water, bier, azijn, mosterd, ahornsiroop, wijn, sap, enzovoort) in een schotel in de oven gaarbakken.

Snij je uien in het begin heel fijn, dan zal je sneller wennen aan het ontbreken van olie. Na een tijdje kan je dan uien in ringetjes of halvemaantjes bakken — werkt evengoed zonder olie

-Hoe bak ik frieten zonder olie?

Heel eerlijk? Gefrituurde frieten smaken anders dan in de oven of pan gebakken frieten zonder olie. In feite is wat je doet, je aardappelen (of andere groenten zoals rode biet, zoete aardappel, pastinaak, ...) in fijne frietjes snijden, om ze daarna op hoge temperatuur te poffen.
Kan even lekker en knapperig worden, alleen is het niet zo vettig. Wij zijn er aan gewend, ondertussen. Het ontbreken van olie stoort ons niet.

Wat het beste werkt: was je aardappel of groente, en laat de schil eraan. Snij in lange dunne frieten. Hoe dunner, hoe knapperiger het zal worden. Hoe dikker, hoe langer de gaartijd. Eventueel masseer je ze nu in met zout of een mosterd of kruidenmengeling. Je warmt de oven op tot 220°C .Schik je frieten zodat ze elkaar niet raken op een bakplaat, op een bakmatje (siliconen) of minstens
op bakpapier (doe je dat niet dan plakken ze aan de bakplaat en heb je er niks aan).
Frieten bak je veertig tot vijftig minuten, zoete aardappel en andere groenten kunnen in een half uur
klaar zijn. Naar het schijnt maar dat heb ik nog net geprobeerd, zou je frieten die je in een weinig aquafaba wentelt, heel erg lekker knapperig worden.

Het Groene Mugje schreef er een intrigerende post over: hier!
En hier is een recept voor chips zonder olie.

-Hoe maak je veganaise zonder olie?

Bij frieten horen natuurlijk sauzen. Maar hoe maak je die zonder olie? Heel wat creatievelingen gingen hiermee aan de slag.

Wil je het makkelijk, dan ga je gewoon voor Engelse frieten: met een goeie scheut azijn. Of je neemt ketchup.

Wil je een veganaise variant, dan kan je als basis gepureerde witte bonen met citroen nemen, of een basis van geweekte cashewnoten met citroen. Je mixt net zo lang tot je een goeie consistentie hebt.

-Hoe maak je dressings en andere sauzen zonder olie?

Wij vervangen de olie door verschillende zaken. We laten ze soms gewoon weg, en maken dan een dressing met bv tomaat en balsamico (azijn), chili en look en kruiden.

Of we vervangen de olie in sauze en dressings door:

-pindakaas (in Oosterse schotels) en

-miso, of door

-tahin (in midden oosterse schotels) en ook in broodbeleg,

-amandelpasta of pompoenpitpasta in Europesere sauzen.

-Met citrusvruchtensap werken is ook geweldig: citroen, limoen, sinaasappel, pompelmoes.

-Vruchtensappen gebruiken kan ook: denk bv sojasaus en appelsap. Of ananassap.

Wat je ook kan doen, is zoals bij de veganaise, bonen of linzen fijnmixen en als basis nemen.

Of: verdunnen met water.

Een Engelse site met recepten en ideeën voor olieloze dressings vind je hier!

Hoe bak je patatten/aardappelen in de pan?

Je neemt eenvoudigweg een goeie pan met dikke bodem, je snijdt je aardappelen in blokjes of schijfjes, en je bakt ze droog. Ze zullen zachtjes sissen, en ze krijgen een korstje - draai ze af en toe om. Het uiterlijk van zonder olie gebakken aardappeltjes is eerder 'gepoft'. En als ze klaar zijn, piepen ze. 

Hoe maak je puree zonder vet?

Ik bond de aardappelpuree vroeger altijd met kokosvet, en daar nog voor met plantaardige boter. Ik verdunde hem met plantaardige melk en een weinig aardappelkookwater, en dan kruidde ik hem af met zwarte peper, nootmuskaat en zout. Maar nu dus: zonder vet! Wat ik dan doe is extra kookwater of melk gebruiken, plus een goeie schep mosterd, maar je zou ook een witte notenpasta kunnen toevoegen, of wat miso.

Hoe bak ik groenten zoals aubergine en burgers zoals falafel zonder olie?

Burgertjes en falafels bakken wij ook gewoon droog in de pan, maar er bestaat nog een andere, maffe techniek: bak de falafel of de burgers in je wafelijzer! De falafel ziet er dan gewafeld uit, maar smaakt goed, en je hebt door de hitte en de dubbelzijdige bakking geen olie nodig. 
Aubergine slurpt normaalgezien olie op als je het in de pan bakt, maar als je de schijfjes tussen een wafelijzer stopt worden ze ook zo heel zacht. 

Hoe maak je desserts zonder olie?

-Taarten, koekjes en cakes: hier kan je de olie vervangen door zoete, dikke consistenties zoals appelmoes, gemixte perziken, geprakte banaan, mispelmoes (zie: vegan recepten met mispels) maar ook notenpasta's, linzen en bonen (zoals bij bonenbrownies en chocolade hummus, bv). Ook wafels zouden zo moeten lukken.

-Hetzelfde geldt voor energieballen en repen: gebruik appelmoes of linzen/bonen. Kikkererwtenvocht helpt ook.

-Pannenkoeken, dosa's, injera: deze zijn voor gevorderde zonder-olie kokers! Als je een goede pan hebt, lukt het wel, maar het is even wennen.

Hoe maak je pesto zonder olie?

Hier miste ik wel mijn olie in. Ik heb het nog niet geprobeerd, maar het lijkt me een erg goeie oplossing, om gewoon olijven (uit een bokaal zonder olie) in hun geheel te nemen (pitloos), die bij je pesto te doen, en mee te blenden.

Hoe maak je Hummus zonder olie?

Ik voorzag mijn hummus altijd van een smeuïg aandeel olijfolie. Maar nu neem ik eenvoudigweg... het kookwater van de kikkererwten: aqua faba. Je verkrijgt er een lekkere hummus door. Je kan hem zo vast of vloeibaar maken als je wil.

Is er iets wat echt niet zonder olie kan?

Oh ja, massa's: ik probeerde olieloze kroketten te maken met behulp van mijn krokettenmachine (lees ook Creatief met de krokettenmachine voor allerhande leuke tips en recepten), maar dat mislukte jammerlijk... Sommige happen kunnen gewoon niet zonder vet gemaakt worden, denk samosa, of loempia. Maar is dat erg? Af en toe mag je gerust eens 'zondigen'!

Koken jullie met/zonder olie? Hebben jullie nog tips of recepten?