Boek Bespreking: Amor Mundi van Steven Vromman*
*Sommige van de links in deze tekst zijn affiliatie links. Dat betekent dat ik mogelijk een kleine commissie verdien wanneer jij iets aankoopt op die sites. Jij betaalt geen cent extra via een affiliatie link, maar dankzij je steun help je me om hier te kunnen blijven bloggen: een grote dankjewel alvast!
Dit boek bulkt van de ideeën. Het is een toekomstroman, binnen het nieuwe genre dat Cli Fi (Climate Fiction) heet, en ik vond het bijzonder spitsvondig, ingenieus, creatief, en alomvattend.
Ik ben al langer op zoek naar een ver-beeld-ing van een mogelijke toekomst, een alternatief voor het heersende kapitalisme, een ander verhaal. Vromman slaagt erin om zo'n mogelijk alternatief voor ons te visualiseren. Aan het eind van Amor Mundi bevinden we ons in het 'Bioceen, de fase waarin een evenwicht is bereikt met de mens als constructief onderdeel van het levensweb.'
Zie hier een stukje hoopvolle, mogelijke toekomst:
'De vele plaatsen die door de mens verlaten zijn vertonen een bloei van soorten en ecosystemen. Het universele basisinkomen gekoppeld aan het klimaatbudget heeft de economie helemaal omgeturnd. De economie is nu kleinschaliger, lokaler, coöperatief, waardegedreven, menselijker. Aandeelhouders zijn volledig aansprakelijk voor mogelijke schade van de bedrijven waarvan ze aandelen hebben. Alle handel is nu eerlijk. Groei of technologie zijn niet een doel op zich, hooguit een middel. ... Het gaat nu om welzijn, welbevinden, een vervuld leven en een bloeiende planeet. ... De gemiddelde werkweek bedraagt nu vijftien uur. Extreme armoede bestaat niet meer, extreme rijkdom nog minder. Niet iedereen is gelijk, wel gelijkwaardig. De grondwet voor planeet Aarde is de uitdrukking van een nieuw globaal bewustzijn.'
In Vrommans toekomst helpen ecopsychologen je om afscheid te nemen van je voormalige 'consumentistische' levensstijl. De vleesindustrie wordt er fors afgebouwd en hardleerse vleeseters krijgen te maken met de massaal uitgezette anti-vlees teek (die echt bestaat: na een beet van dit beestje wordt je allergisch aan vlees!). Er wordt aan mariene permacultuur gedaan. Met de sunglacier (die echt bestaat) kan men water uit lucht halen. Mensen reclaimen de aarde: je kan nooit grond bezitten, enkel tijdelijk beheren - de aarde is van iedereen. En er komt een Grondwet voor de planeet.Amor Mundi bevat nog veel meer geweldige en realistische ideeën,
alternatieven en oplossingen, zoals lintbebossing -- wat een mooi woord,
en wat een mooi idee als alternatief voor de Belgische lelijkheid van de
lintbebouwing.
Amor Mundi is visionair, en al heeft Steven niet alles alleen bedacht (achteraan staan zeer interessante bronnen), het is een fantastische prestatie om al die ideeën te bundelen in een heel leesbaar en hoopgevend verhaal. Ik zet alvast op mijn leeslijst:
-Eric Holthaus De toekomstige Aarde voor een ander hoopvol toekomstbeeld
-Rutger Bregman: Gratis Geld voor Iedereen, en De meeste Mensen Deugen
-Henk van Arkel: Eigen geld maken
-Steven Vromman: Hoop, de opvolger van Amor Mundi met heel concrete tips om jezelf en je naasten toekomstbestendig te maken - dit boek zal ik hier volgende keer bespreken.
De vaak flauwe humor (waar ik geen probleem mee heb: humor is een heel interessante manier om het lastig te aanvaarden klimaatverhaal te brengen) in Amor Mundi vind ik op zijn best wanneer hij wrang wordt:
In de roman valt op een dag facebook plots weg. Helemaal weg. En daarna volgen instagram, tik tok en alle andere sociale media: ze zijn gewoonweg verdwenen. Na de initiële schok, zo schrijft Vromman, gaat het leven gewoon door: 'De bejaarden kregen evengoed hun 2 sneetjes wit brood en anderhalve minuut om naar het toilet te gaan.'
Na het uitvallen van de sociale media verdwijnt op een dag plots ook AL het virtuele geld van de wereld -- spoorloos: je kan geen online betalingen meer doen, niet meer met de kaart betalen, niet meer speculeren.
Omdat er geen virtueel geld meer is wordt een Europees basisinkomen ingevoerd, en er komt een her-waardering van het geld: 5€ wordt 50€. Deze nieuwe Euro wordt al gauw de Neuro genoemd. De koopkracht en de creativiteit van de mensen stijgt.
Dit is een realistisch toekomstverhaal, dat zich baseert op wetenschappelijk onderbouwde mogelijke scenario's. Uiteraard komen er rampen aan bod. Brugge overstroomt, en dat is niet on plausibel. Er ontstaan zelfs zelfmoordgolven -- een vrij onbekend fenomeen dat ook in het Duitsland van WO II plaatsvond, zie bv 'Kind, beloof me dat je de kogel kiest'.
Door al die ellende wordt pijnlijk duidelijk wat nu het allerbelangrijkste is in onze samenleving: voedsel en zorg. Zowel overheden als burgers gaan doen-denken in plaats van te doemdenken om de klimaatuitdagingen en de angst die daarmee samengaat aan te kunnen: 'Niet panikeren, organiseren!'
Verdriet hebben om hoe het met de aarde gesteld is màg: 'Het uiten van verdriet en wanhoop is een gezonde reactie op de huidige situatie. Het toelaten van de pijn maakt dat er ook ruimte komt voor hoop, dankbaarheid, liefde.' En:
'De pijn om
de wereld is een toegangspoort tot heling van onszelf en de Aarde.'
Ondanks verdriet, angst en woede blijft het geloof in het goede en in de Hoop altijd aanwezig: bv in het mooie antwoord op een lastige vraag die in de huidige tijden bij sommigen leeft: moet je in deze wereld nog wel een kind op de wereld ztten? Het antwoord in Amor Mundi luidt: 'Als we in zwaar weer komen, dan zijn wij er om onze kinderen te koesteren. En zelfs al vergaat de wereld de dag na zijn geboorte, dan nog is het voor mij de moeite.'
'Liefde is het enige wat we hebben' is een mooie verwijzing naar de titel, die geïnspireerd is op denkbeelden en een titel van filosofe Hannah Arendt: we kunnen onszelf, en de wereld, telkens opnieuw vernieuwen.
En dat denkbeeld deed mij dan weer denken aan het prachtige kinderboek dat ik zo mooi vind: Kleine Adam van Mariëtte Vanhalewijn.
Het jongetje Adam vindt de wereld zoals hij is vreselijk: al die oorlogen, vervuiling, ziektes, ellende. Daarom veegt hij hem -- huppakee -- de riool in.
En hij tekent een nieuwe wereld: een betere. Hij komt echter al snel tot de constatatie dat er in de nieuwe wereld in minder dan geen tijd opnieuw oorlog is, en uitlaatgassen zijn. Hij wil een andere wereld: 'Wij allemaal samen kunnen er toch iets aan doen!' roept hij uit. Maar de mensen luisteren niet. Ze geloven Adam niet en ze worden boos: 'Je kunt de wereld toch niet veranderen!'
'Dat kunnen we wel!' besluit Adam moedig: hij geeft het niet op en tekent een grote regenboog.
'Ik moet die wereld
telkens en telkens
en telkens opnieuw
anders denken.
En anders dromen.
En anders tekenen.
Misschien luistert
er toch wel eens iemand
naar mij...'
Kleine Adam eindigt met de magisch mooie opdracht:
'Het is niet uitgesloten dat Kleine Adam de wereld toch nog een beetje verandert... Wie zal het zeggen!'
Las jij Amor Mundi? Wat vond je ervan?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten