Lokaal Superfood: Bramen & Hoe Verwerk je Veel bramen?
We hebben veeeeeeel bramen dit jaar!
Tijd om eens uit te zoeken wat de verwerkingsmogelijkheden zijn.
Toen we hier kwamen wonen, was onze tuin totaal overwoekerd. Netels drie koppen hoger dan ik, berenklauw, wilde bramen. Ik herinner me dat ik een keer een hele dag spendeerde aan het wegsnoeien van een op hol geslagen wilde braam.
Ik vervloekte de doorns en de lange tentakels van die plant. Wel kochten we tamme bramen zonder stekelige stengels aan, voor een doornloze oogst van braambessen.
Vele jaren later heb ik geleerd:
-de wilde braam (en de brandnetel, en de bereklauw :) tem je niet zomaar. Onze tuin staat ondertussen aan de randen (en vaak in de tuin zelf) wederom vol met wilde bramen.
Maar is dat echt erg?
Het klopt dat de doorns af en toe knap vervelend en pijnlijk zijn. Wilde bramenbesjes zijn ook kleiner dan tamme bramen, maar ik vind ze wel zoeter.
Ik zocht eens alle voordelen van wilde bramen op:
-het is een lokaal superfood: tjokvol vitamine c en antioxidanten
-het is lekker
-je kan er gigaveel soorten recepten mee maken, zowel zoet als hartig (zie onder voor ideeën)
-eigenlijk vormen die vervelende doornen een mooi (en quasi ondoordringbaar) natuurlijk hek rondom je tuin of zelfs weiland. Jazeker: af en toe moet je het bijsnoeien. Maar het houdt je eventuele hond binnen en eventuele ongewenste bezoekers buiten. Zie onder voor meer toepassingen van de stengels: je kan ze eten en je kan ermee weven!
-de bloemen zijn prachtig
-de bloemen lokken onwaarschijnlijk veel bijen en andere insecten: 's avonds in de late lente was het een lust voor oog en oor om naar de haag van braambloemen en de gonzende wolk bijen eromheen te kijken en te luisteren
-er komen overvloedig veel bessen aan (zie onder voor de mogelijkheden)
-de bessen die je niet eet, vormen weer een voedselbron voor tal van insecten en dieren
-ook de bladeren van de wilde (en tamme) braam zijn eetbaar, en lekker: je kan er zelf wilde thee uit eigen tuin mee fermenteren, een thee die naar een combinatie van roos en zwarte thee geurt: simpelweg heerlijk en nog gezond ook!
-zelfs met de lange stengels vol doorns kan je allerlei kanten uit: mits je de stengels van hun doorns kan ontdoen, kan je er touw van maken! Springtouw! Of ander touw.
-Je kan ook mandjes maken van bramenstengels of allerlei ander leuks.
Kijk hier voor een cursus vezels en touw (met o.a. braam) maken, of hier voor een Uitleg over touw maken van o.a. braam, er is ook een Filmpje in het Nederlands: hoe twijn je en maak je touw van braam en brandnetel
-Je kan met bramenstengels zelfs bijenkorven mee vlechten!
-Volgens deze site kan je ook de jonge bramenstengels zelfs eten, en ze zouden naar kokos smaken! En op deze site vind je een recept voor gebakken of gestoomde bramenstengels.
-Van de bessen die je niet eet kan je mooie inkt maken, en van de wortel kan je een zwarte verfstof maken, ook van blad en stengel: kijk op deze site voor textiel kleuren met braam, of deze voor een uitgebreide uitleg
-Je kan ook verven met bramen (schilderen), zie hier voor een Nederlandstalig filmpje
Ik zet hier nog enkele recept ideeën voor in de keuken met bramen op een rijtje:
Ideeën voor Bramen Recepten
Iedereen weet vast dat je met bramen allerhande cakes, taarten, smoothies etc kan maken. maar wat dacht je van volgende braam-eet-ideeën?
Ijs:
- vegan ijs is al lang geen nieuwigheid meer, en het is overheerlijk: meng bevroren stukjes banaan met bramen en wat zoetstof in de keukenmachine, en je hebt een heerlijk en makkelijk ijs! Kijk hier voor mijn uitgebreide uitleg over nice cream.
- waterijsjes met braam: ook supermakkelijk! Pureer 6 kopjes bramen met 2/3e koppen zoetstof en eventueel 2 tl appelazijn of citroensap in de blender en vries in.
Dranken allerhande:
-Sap (bv met de ontsapper, hier lees je hoe je te werk kan gaan. Ik vond het bramensap dat we op deze manier maakten puur niet superlekker, maar het 'kwam wel binnen': het hielp wanneer ik een verkoudheid voelde opkomen. Dat heeft waarschijnlijk met het hoge vitamine C gehalte te maken. Het is ook erg lekker gemengd met andere sappen of aangelengd met water.
-Limonade en Shrubs
Braambeslimonaderecept, braambes-shrub
-Lassi (yoghurtdrank): Indische Bramen Lassi
-Zelf bramenazijn maken
-Bramen Likeur zelf maken: kijk hier
-Bramen Wijn zelf maken: kijk hier
-Bramen Kefir: hier kan je lezen hoe je zelf kefir maakt, hier een recept voor kefir bramen smoothie, en hier zelfs kefir ijs met bramen!
-Je kan bramen aan Kombucha toevoegen
Bramensnoep:
-Fruitleer: 1/4e kop agave, 3 c bramen, 1 a 2 el appelazijn, lees hier meer over de werkwijze voor fruitleer
-Lollies: zelf bramenlekstokken maken
-Een snoepje in de vorm van een ster dan nog dat je kan maken van de jonge stengels van bramen!
Bevroren Bramen:
-Vries vers gepureerde bramen in (bv in ijsblokjesbakjes)
-Of leg geplukte bramen eerst op een schaal in de diepvries, en wrik de bevroren bessen daarna van de schaal om ze samen in een diepvriespotje te doen: op die manier kan je ze in individuele porties in overnight oats, smoothies of vegan cheesecake te doen, vries je ze allemaal samen in dan krijg je ze niet meer los
Bramenontbijt
Bramenpoeder:
Pureer verse bramen, spreid de puree uit op droogbladen en droog in een droogoven voor minstens 18 uur op 50 graden celcius. Daarna in de blender verpoederen en in een afgesloten bokaal bewaren als superfood voor smoothies, ontbijt, drankjes, natuurlijke kleurstof, glazuur, ...
Ingemaakte bramen
Gefermenteerde bramen
Je kan bramen op twee manieren fermenteren: mbv een startcultuur zoals kefir, kombucha of de wei van zelfgemaakte yofu of gekochte plantaardige yoghurt, of mbv zout, zoals ook beschreven in het Noma handboek voor fermenteren.
In haar boek Fermenteren geeft Fern Green een recept voor gefermenteerde bramenmoes met salie (lactofermentatie met starterscultuur)
Om snel bederf tegen te gaan is het aangewezen om bramen te lactofermenteren in combinatie met groenten, bv zelf zuurkool maken met -- waarom niet? -- toegevoegde bramen!
Er bestaat ook fruit kimchi: wie durft bramen toevoegen?
Bramen Confituur
Met enkel braam of met kruiden (hier bv met oregano), of gemengd met ander fruit en zelfs bramenconfituur met witte chocolade???
Bramen Ketchup
In dit boekje (pdf vorm) vind je een recept voor bramen ketchup, naast tal van andere recepten. Vind je bramenketchup een raar idee? Wij maken elk jaar rode bes ketchup, en die is superlekker!
In Vegan Soul Food vind je een recept voor Miso Bramen Saus: een mauve saus die kleur en smaak geeft aan al je hartige gerechten!
Ken jij nog originele recepten met bramen?
