donderdag 28 maart 2013

Boekbespreking: Groeten uit Transitië

Het is altijd vol ongeduld uitkijken naar nieuwe boeken over duurzaam leven. 
Dubbel plezant wordt het, als zo'n boek in het Nederlands verschijnt - niet als vertaling, maar opgesteld door landgenoten!  Voor mij was het onlangs ook nog eens extra leuk om te ontdekken dat de naam van mijn vroegere studiegenootje Eva Peeters (we volgden allebei Engels aan de univ in dezelfde klas) op de meest recente titel over duurzaam leven, namelijk "Groeten uit Transitië" prijkt! 
Eva mag met recht trots zijn op dit mooie, fijne en praktische boek: aan de hand van haar sappige, grappige vertelstijl (je krijgt tijdens het lezen het gevoel dat ze gezellig bij je thuis op de sofa zit te keuvelen) weet ze ook moeilijke onderwerpen (zoals vleesvermijding en plastic soep) op een heldere, aangename en vooral plezante manier te verduidelijken.  
Samen met andere auteurs, zoals Mme ZsaZsa ("Allemaal rokjes") en Dorien Knockaert ("Goed Eten") loodst Eva je per hoofdstuk naar een andere levensstijl, door telkens duurzame alternatieven voor te stellen.  Het doel van dit boek, aantonen dat ecologischer leven leuk is en zelfs hip kan zijn, wordt ruimschoots bereikt.
Alle belangrijke aspecten van het leven, zoals lekker eten, reizen, het huishouden, lichaamsverzorging, (ver)bouwen en werken worden op humoristische wijze besproken.  Als lezer krijg je ideeën, tips, recepten en vooral veel goede moed en enthousiasme aangeboden.  Leuk gevonden zijn de verhaaltjes over Kelly, een overambitieus "groen meisje," en haar ietwat minder gewillige man, Mr. Janssens.  Door middel van deze humoristische stukjes tussendoor en door de persoonlijke ervaringen van Eva en haar vriendinnen is dit boek allerminst belerend - niemand steekt het vingertje uit!

Wat ik uit het boek geleerd heb:
-Dit is niet het eerste boek dat ik over duurzamer leven gelezen heb - veel informatie kende ik dus al.  Toch heb ik er nog veel ideeën en nieuwigheden uitgehaald:
-ik wist niet dat er tegenwoordig microplastiek in bv bepaalde tandpasta's toegevoegd wordt - nog meer motivatie om eigen tandpasta te maken!  
-ik heb al veel doe-het-zelf deodorant-recepten uitgeprobeerd, maar het recept uit "Groeten uit Transitië" is tot nu toe mijn favoriet!
-ik ben heel blij met het hoofdstuk over het compost-toilet.  Hoog tijd dat dit toilet van de toekomst, zoals de auteur van het Humanure handbook het noemt, wat meer onder de aandacht komt! 
-het hoofdstuk over vlees en vis is echt goed - het is niet eenvoudig om de problemen rond vlees en vis op een positieve manier uit te leggen, maar "Groeten uit Transitië" slaagt daar met glans in...
-Ik ben supertevreden dat er nu een Belgisch boek bestaat waarin deeltijds werken aanbevolen wordt!

"Groeten uit Transitië" is een aanrader voor iedereen die op een toffe manier wil bijleren over duurzaam leven!

Boekbespreking: Groeten uit Transitië

Het is altijd vol ongeduld uitkijken naar nieuwe boeken over duurzaam leven. 
Dubbel plezant wordt het, als zo'n boek in het Nederlands verschijnt - niet als vertaling, maar opgesteld door landgenoten!  Voor mij was het onlangs ook nog eens extra leuk om te ontdekken dat de naam van mijn vroegere studiegenootje Eva Peeters (we volgden allebei Engels aan de univ in dezelfde klas) op de meest recente titel over duurzaam leven, namelijk "Groeten uit Transitië" prijkt! 
Eva mag met recht trots zijn op dit mooie, fijne en praktische boek: aan de hand van haar sappige, grappige vertelstijl (je krijgt tijdens het lezen het gevoel dat ze gezellig bij je thuis op de sofa zit te keuvelen) weet ze ook moeilijke onderwerpen (zoals vleesvermijding en plastic soep) op een heldere, aangename en vooral plezante manier te verduidelijken.  
Samen met andere auteurs, zoals Mme ZsaZsa ("Allemaal rokjes") en Dorien Knockaert ("Goed Eten") loodst Eva je per hoofdstuk naar een andere levensstijl, door telkens duurzame alternatieven voor te stellen.  Het doel van dit boek, aantonen dat ecologischer leven leuk is en zelfs hip kan zijn, wordt ruimschoots bereikt.
Alle belangrijke aspecten van het leven, zoals lekker eten, reizen, het huishouden, lichaamsverzorging, (ver)bouwen en werken worden op humoristische wijze besproken.  Als lezer krijg je ideeën, tips, recepten en vooral veel goede moed en enthousiasme aangeboden.  Leuk gevonden zijn de verhaaltjes over Kelly, een overambitieus "groen meisje," en haar ietwat minder gewillige man, Mr. Janssens.  Door middel van deze humoristische stukjes tussendoor en door de persoonlijke ervaringen van Eva en haar vriendinnen is dit boek allerminst belerend - niemand steekt het vingertje uit!

Wat ik uit het boek geleerd heb:
-Dit is niet het eerste boek dat ik over duurzamer leven gelezen heb - veel informatie kende ik dus al.  Toch heb ik er nog veel ideeën en nieuwigheden uitgehaald:
-ik wist niet dat er tegenwoordig microplastiek in bv bepaalde tandpasta's toegevoegd wordt - nog meer motivatie om eigen tandpasta te maken!  
-ik heb al veel doe-het-zelf deodorant-recepten uitgeprobeerd, maar het recept uit "Groeten uit Transitië" is tot nu toe mijn favoriet!
-ik ben heel blij met het hoofdstuk over het compost-toilet.  Hoog tijd dat dit toilet van de toekomst, zoals de auteur van het Humanure handbook het noemt, wat meer onder de aandacht komt! 
-het hoofdstuk over vlees en vis is echt goed - het is niet eenvoudig om de problemen rond vlees en vis op een positieve manier uit te leggen, maar "Groeten uit Transitië" slaagt daar met glans in...
-Ik ben supertevreden dat er nu een Belgisch boek bestaat waarin deeltijds werken aanbevolen wordt!

"Groeten uit Transitië" is een aanrader voor iedereen die op een toffe manier wil bijleren over duurzaam leven!

dinsdag 26 maart 2013

Experimenten met Aardpeer

Met deze strenge winter heb ik nog niet vaak aardpeer uit de grond kunnen halen, maar ik kan wel vertellen dat mijn vorige "aardpeer-experiment", namelijk het maken van aardpeer azijn, geslaagd is bevonden! 
Aardperen zijn woekerplanten en je kan er dus heel veel van oogsten.  Bovendien zijn ze gezond (zeker voor diabetes patiënten, omdat er een soort natuurlijke suiker in zit) en lekker. 
Hoe ik precies te werk ging om de peertjes in azijn om te zetten kan je lezen op mijn vorige blog, adres:

http://zelfvoorzieningsbijbel.jouwweb.nl/blog1/aardpeerazijn

De azijn ziet er niet echt smakelijk uit, moet ik toegeven.  Na al die maanden ziet hij donkerbruin - mogelijks wordt die kleur mee veroorzaakt door zandkorreltjes die per ongeluk mee gemixt zijn.  Aardperen zijn niet zo eenvoudig schoon te krijgen...  Een echt goede azijn bevat echter altijd een soort bezinkingslaag, dus ik laat me hier niet door afschrikken!  De geur is vrij verfijnd, en doet denken aan balsamico azijn! 

Aangezien mijn vriend geen fan is van aardpeer, beloofde ik aan mezelf dat ik mijn experiment enkel als geslaagd zou beschouwen als hij niet klaagde over de smaak van de dressing die ik met mijn aardpeerazijn maakte. 
En wonder boven wonder!  Hij zei dat hij de dressing lekker vond, en vroeg: zit daar balsamico-azijn in?
Mijn dressing, opgediend met veldsla, was heel eenvoudig:

-1tl aardpeerazijn
-1tl agavesiroop (je zou ook een andere zoetstof kunnen gebruiken)
-1tl mosterd
-3 el olijfolie

Lang leve de aardpeer!

donderdag 14 maart 2013

Zelf lasagnevellen maken en drogen

Ik ben dol op lasagne.  In dat opzicht ben ik zoals Garfield.  En telkens ik de verouderde robot Odi in de Zweedse reeks "Real Humans" zijn eigenaar enthousiast "Vill du ha lasanj?" hoor vragen, denk ik volmondig JOAAAAAA, op zijn Zweeds!
De beste lasagne is zelfgemaakte, uiteraard.  En dan heb ik het niet alleen over de vulling, maar ook over de lasagnevelletjes.
Lasagnevellen uit de winkel vind ik vrij duur voor wat ze in feite maar zijn: bloem, water en zout.
Het enige nadeel aan zelf lasagnevellen maken, is de tijd die je daarvoor moet uittrekken.  Het is niet moeilijk, maar je moet wel rekening houden met het feit dat je, naast je sauzen (een goeie lasagna heeft op zijn minst twee verschillende sauzen!) deeg moet mengen, kneden, uitrollen, en voorkoken.
Daarom heb ik uitgeprobeerd of ik zelfgemaakte lasagnevellen kon drogen.  
Wanneer ik veel tijd heb, vind ik het fijn om grote hoeveelheden te koken.  Die maak ik dan in, of ik stop ze in de diepvries, of ik... droog ze.  Op die manier spaar je geld uit en kan je altijd, ook als je weinig tijd hebt, die heerlijke huisgemaakte lasagne op tafel zetten.
Hoe ging ik te werk?
Nodig:
-100 gr bloem per persoon
-50 ml water per persoon
- snuf zout (optioneel)
- olijfolie (optioneel)
-pastamachine of deegrol
-grote kookpot
-opvangpot met koud water
-vergiet
-rekjes of schone theedoeken om de velletjes op te leggen
-schuimspaan
-grote blikken trommels of afsluitbare bewaardozen
Hoe maken:
Deeg:
1.Stort de bloem uit op een hoopje op het werkvlak.  Maak een kuil in het midden.  Giet hier het water bij beetjes in.
2.Meng alles goed met je handen en kneed minstens tien minuten.
3.Laat het deeg in een afgesloten kom minstens een half uur rusten
 Vellen:
1.Breek kleine bolletjes van het deeg af die je uitrolt tot lasagnevellen met behulp van een deegrol. 
-Als je een pastamachine gebruikt: haal de bolletjes door de lasagnegleuf. 
2.Leg alle vellen uit elkaar op theedoeken.  Zorg dat je genoeg bloem gebruikt, er mag niks kleven
Voorkoken:
1.Verwarm ruim water in een grote pot, eventueel met zout en olijfolie
2.Laat vel per vel (en niet alle vellen in een keer, maar drie of vier) in het kokende water vallen.
3.Vis de vellen op zodra ze boven komen drijven.
4.Leg ze in een vergiet in koud water en knijp ze uit.
5.Leg ze nu op een schone theedoek of hang ze over een rekje
6.Of leg ze onmiddellijk in je lasagnekom als je meteen lasagne maakt
Drogen
1.Lasagnevellen drogen het best als ze zoveel mogelijk aan de lucht worden blootgesteld: ik probeerde een aantal vellen op theedoeken te drogen, maar dat lukte niet.  De vellen die op het wasrek lagen, droogden het snelst.  Je zou een aantal houten lepels met lange stelen over een kookpot kunnen leggen, en daarover dan de te drogen vellen.  Ik gebruikte ook het metalen rooster van de oven, dat ik op vier "voetjes" had gelegd.
2.Keer de vellen regelmatig om.
3.De vellen moeten door en door droog zijn vooraleer je ze in blikken trommels of andere goed afsluitbare bewaardozen legt.  De vellen drogen niet mooi recht, zoals de lasagnevellen uit de winkel: ze krullen om.  Mocht iemand weten hoe je ze recht kan laten drogen: graag!
Zelfgedroogde lasagnevellen bewaren minstens 1 maand (de tijd waarna ik ze gebruikte) en vermoedelijk nog veel langer.  Ik heb nog niet geprobeerd om gekleurde pasta (met spinazie, biet, brandnetel, ... erdoor gemengd) te drogen, maar ik neem aan dat pasta met groenten erin minder lang zal bewaren.  

Gebruiken
Om lasagne te maken met mijn omgekrulde, zelfgedroogde velletjes probeerde ik eerst de vellen te weken in warm water.  Ik dacht dat ze daardoor "platter" en dus makkelijker in gebruik gingen worden.  Ze gaven wel een beetje mee, maar niet veel.  Ik goot twee sauzen over de verschillende vellen in lagen heen, het zag er slordig uit door alle omgekrulde stukjes.  
Maar het resultaat mocht er zijn: een lekkere lasagne met gare pasta!
Smakelijk!!! 
Voor een lasagnareceptje dat je tegelijk doet smullen EN je onkruid beheren, kijk hier:
http://dezelfvoorzieningsbijbel.blogspot.be/2012/05/onkruidmanagement-zevenbladlasagne-en.html

maandag 25 februari 2013

Verkoudheden Trotseren

Als ik mijn Zelfvoorzieningsbijbel ooit in boekvorm uitbreng, ben ik vast van plan er een heel hoofdstuk "Mijn Zelfgemaakte Medicijnkast" in te zetten.
Ik ben dol op kruidenboeken, en uiteraard op kruiden zelf. In mijn tuin staat een kruidenspiraal en geregeld experimenteer ik met kruidenmiddeltjes.
Eens een verkoudheid je te pakken heeft, kan je nog proberen terugvechten met kruidenmiddelen, maar het is beter om goed voorbereid te zijn: gezond leven en op tijd vitamine c.
Omdat ik gisteren zelf vreesde voor een attack van de "vallingbacillen," heb ik de oorlog verklaard aan het virus - en voel ik me ondertussen veel beter.
Hieronder zal ik enkele aanvalsstrategieën uiteenzetten.
Ik wil graag met aandrang duidelijk maken, dat je, als je je echt ziek voelt, best bij een dokter kan langsgaan in plaats van de keuken in te strompelen om onderstaande middeltjes te gaan bereiden. Gebruik je gezond verstand en zoek op tijd hulp! Ook erg belangrijk: ik weet niet of onderstaande middelen geschikt zijn als je zwanger bent - eerst heel goed opzoeken voor je eraan begint!

-Vermijd altijd koemelk en zuivelproducten als je de aanzet van een verkoudheid voelt opkomen. Er zit iets in koemelkproducten dat je lichaam slijm doet produceren. Ik spreek hierbij gewoon uit eigen ervaring - ik ben geen wetenschapper. Maar sinds ik geen koemelk meer drink of andere zuivelproducten gebruik die afkomstig zijn van koeien, merk ik dat ik veel minder verkouden word en ook veel minder last heb van slijmen. Plantaardige melken en yoghurts zijn wel ok.

-Het meest vervelende aan een "valling" is wel al dat snot en al dat slijm. Het kan dus in ons voordeel spelen om zoveel mogelijk slijmafbrekende stoffen in te nemen. De belangrijkste daarvan is voor mij gember. Ik zet een thermos gember thee en drink daar de hele dag door van. Ik mix gember in een appel-wortel-rode biet sap en voel mij stukken beter. Ik kruid mijn advondeten met verse gember. De heilzame gemberknol kan je zelf telen! Gewoon een stukje gember waar al een knop of spruit op staat in potgrond zetten in een brede pot, en vertroetelen tot je kan oogsten!

-Andere slijmoplossende middeltjes: kook een liter water, giet in een pot, voeg drie druppels etherische olie van tijm toe. Gebruik enkel kwaliteits etherische olie! En test ook altijd op voorhand of je allergisch bent. Ga over de pot hangen en sla een handdoek over je hoofd en de pot heen. Nu adem je diep in. Als het te warm wordt mag je altijd even lucht happen!
Ook tijmthee helpt, evenals hyssop.

-Vaak heb ik dankzij de tijm en de gember geen snot tijdens een valling, maar wel dat drukkende gevoel achter de ogen. Daar drink ik dan thee met moerasspirea voor. Moerasspirea werkt koortsverlagend en pijnstillend.

-Ik gooi naar de bacillen met vitamine c bommen: ik eet hopen zuurkool, ik maak gezondheidssoep met witte kool (zie eerdere blog), ik eet appelsienen. Appelsienen zijn echter niet van hier: onze plaatselijke vitaminebommetjes zijn veenbes en rozebottel: lekker in de thee!

-Appelazijn (biologische en van goede kwaliteit) is voor mij een wondermiddel. Ik drink 's morgens op nuchtere maag een glas lauw water met een lepel appelazijn, een beetje honing (hoeft niet, maar verzacht de keel) en een beetje kaneel. Als ik erg verkouden ben drink ik bij elke maaltijd zo'n glas.

-de doorgesneden ui op het nachtkastje helpt echt, maar stinkt wel! Ik eet ook altijd veel look, rauw en gebakken, in de maaltijden: antibacterieel en immuniteitsversterkend.

-Een pikante maaltijd is niet alleen lekker, chilipepers zijn ook uitstekend om je neus vrij te maken!

-Tot slot: als je je verkouden voelt kan het helpen om iets actiefs te doen: gaan fietsen of wandelen in de frisse lucht helpt mij altijd om me beter te voelen.

Alle bommen los!

donderdag 21 februari 2013

De Bijenkast van abt Warre

Eergisteren leefden mijn bijen nog heel duidelijk - het blijft echter erg lang koud en ik hoooooop dat ze de lente halen! Ik zou zo graag hun reinigingsvlucht zien...
De hele winter lang kunnen de bijen, als het onder de zes graden buiten is, niet uitvliegen - van de koude gaan ze namelijk in coma. Netjes als ze zijn, willen ze hun eigen nest niet bevuilen. Die arme bijen houden dus hun ontlasting op, net zolang tot het warmer wordt. Op een mooie dag in het vroege voorjaar kan je ze dan, als je geluk hebt, in een grote zwerm massaal naar buiten zien vliegen. Geen witte lakens te drogen hangen buiten, op een dergelijke dag, want naar het schijnt worden de bijen aangetrokken door de witte kleur van het wasgoed om net daar naar de wc te gaan!
In ieder geval hoop ik dat mijn bijen de lente zullen meemaken, en dus ben ik op zoek gegaan naar een nieuwe kast. Als het volk gezond is, groeit het immers, totdat het zo groot wordt dat het gaat zwermen: dit is de geboorte van een nieuw bijenvolk.
En daar heb ik dus een nieuwe kast voor nodig.
Een jongen die ik ken is zo vriendelijk geweest me zijn zelfgemaakte warre-kast te geven - een prachtig bijenpaleis, met een mooi leien dak.  Een sfeerbeeld van de kast in mijn bloemenwei:


Dit is daarom misschien het moment om de Warre-kast wat toe te lichten. De kast werd ontworpen door abt Warre, die zielsveel van bijen hield en honderduit experimenteerde met wat voor hen de beste kast zou kunnen zijn.
Hij noemde zijn kast de "kast van het volk" (the people's hive). In het Nederlands kan je die benaming mooi op twee manieren interpreteren: de kast voor het volk, de gewone mensen (dat bedoelde Warre ermee); en de kast van het volk, het bijenvolk...
Zijn kast bestaat uit vierkante "dozen" die op elkaar gestapeld worden. Een heel groot en bedrijvig volk kan tot zeven van zulke dozen nodig hebben, een gewoon volk begint met twee dozen en bouwt steeds verder. De bijen stapelen hun honing "op zolder" op, en huizen in hun broednest eerder beneden. Dat levert als fantastisch voordeel op dat je de kast niet hoeft te openen (zodat er geen warmte verloren gaat, wat heel belangrijk is voor de gezondheid van het volk) en zodat je in principe zelfs honing zou kunnen oogsten (als er een surplus is) zonder de bijen zwaar te storen.
Om de bijen meer ruimte te geven worden er nieuwe, lege dozen onder de kast bijgeplaatst in de lente. Op die manier kunnen de bijen ook een grote voorraad voedsel opbouwen waardoor ze zich geruster en veiliger kunnen voelen.
Een mogelijk nadeel van het onderaan plaatsen van nieuwe, lege "dozen" is dat het gedeelte van de kast dat je moet optillen erg zwaar kan worden - niet goed voor de rug. Maar er zijn mensen die een soort lift ontwerpen om de kast zonder tillen aan te vullen.
Net als de toplattenkast (de top bar hive) werkt ook de warre-kast met latjes waar de bijen aan zelfstandige ratenbouw kunnen doen. Ze kunnen op die manier zelf bepalen hoe groot of klein ze hun cellen bouwen, en je hebt niet het risico dat de was besmet is met antibioticaresten of andere gevaren, omdat de bijen de was helemaal zelf produceren.
Wie geïnteresseerd is kan het boek van Warre in het Engels, Beekeeping for all, terugvinden in volledige vorm op het internet (gewoon in google intikken).
Mocht iemand er fijne ervaringen (of andere) meehebben: ik hoor er graag van.
En ik hoop uit de grond van mijn hart dat ik komende zomer een zwerm van mijn volk in deze prachtige kast mag huisvesten - ik hoop dat ze het halen...

zondag 10 februari 2013

fruitbomen lemen

Twee jaar geleden kocht ik in de kringloopwinkel een boekje over biologisch tuinieren: "Biologisch groenten kweken"van Marie Luise Kreuter. 
Daarin vond ik een verrassende tip, waar ik nog nooit tevoren van gehoord had: in februari, na de wintersnoei, strijk je best je fruitbomen in met leempap.  In Duitsland en Frankrijk bestaat voor zo'n leemkuur blijkbaar een product in de handel, nl Preicobakt, maar je kan dit ook zelf maken.  Het middel, een mengsel van leem, kruiden en mest, biedt je fruitbomen veel voordelen:

1.Als je de stammen jarenlang met leempap bestrijkt, wordt de bast mooi glad - schadelijke insecten vinden geen huisvesting meer in holtes en scheuren en zullen je bomen minder teisteren. 
2. In februari kan het 's nachts hard vriezen, terwijl overdag de zon soms schijnt.  Dit kan voor vorstscheuren zorgen in de stammen van fruitbomen.  Maar met leem behandelde stammen scheuren niet. 
3.Door de kruiden en de mest wordt de boom ook nog eens beschermd en gevoed. 
4. Schimmelvorming wordt tegengegaan door het leempapje.
5.Als je de knoppen van fruitstruiken (vb aalbes) met leempap bestrijkt zullen vogels minder geneigd zijn om al in de winter aan de knoppen te vreten. 

 Ik pap mijn fruitbomen nu twee jaar in met leem, en vooral bij die ene hoogstam die we hebben is het resultaat zichtbaar: de leem van vorig jaar zit zelfs nu nog op de stam, die mooi glad is.  Bij de laagstammetjes is de bast mooi egaal. 

Nodig:
-emmer
-verfborstel
-regenwater
-een roerstok
-leem (hetzij gekocht, hetzij gewoon uit de tuin)
-een kruidenaftreksel.  In het boek wordt heermoes aangeraden, vanwege het kiezelzuur dat in grote hoeveelheden in dit plantje voorkomt.  En hoewel er grote hoeveelheden heermoes in mijn tuin voorkomen, in het seizoen, heb ik ze allemaal als mulch gebruikt!  Ik gebruik in de plaats een aftreksel van kamillebloemen.  Kamille wordt wel eens een plantenheelmeester genoemd, dus ik vermoed dat dit de fruitbomen evengoed zal helpen.  Andere alternatieven die je zou kunnen nemen: salie, goudsbloem. 
-mest - idealiter koemest, volgens het boek.  Ik ga oude gedroogde kippenmest nemen, en zeker niet te veel, gezien kippenmest vrij scherp is. 
-droog weer, liefst ook de komende dagen na het inpappen

Hoe?
1.Schep wat leem in de emmer
2.Meng een deel mest (1 op 8, bv), een deel kruidenaftreksel (2 op 8, bv) en net zoveel water erbij tot je een smeerbare massa krijgt.  Ik gebruik water bij tot het vrij dun en vloeibaar is, maar de leem moet wel op de stam blijven zitten.  Goed roeren met de roerstok.  De hoeveelheden moet je zelf een beetje "aanvoelen". 
3.Doop je verfborstel in de "leemverf" en strijk de stammen in tot aan de eerste takken.  Bij struiken verf je de takken en de knoppen tot ze "beige" zien.