Aren lezen

Bij mijn moemoe hing vroeger het schilderij De Arenleessters omhoog.  Op dat doek zijn drie vrouwen op het veld aren aan het "lezen" (vroeger betekende dit verzamelen of zoeken) die op de grond zijn blijven liggen.  Arme mensen kregen vroeger vaak toelating om alle graanhalmen die men bij het oogsten vergeten was op te rapen.  Op die manier hadden ze gratis voedsel en was er geen verspilling. 
In sommige landen bestaat er nog steeds een regelgeving rond aren lezen.  Ook vandaag de dag komen er nog veel mensen na de oogst naar de velden -  een uitstekende kritische documentaire over het fenomeen van modern aren lezen is Les Glaneurs et la glaneuse, zie link:
http://vimeo.com/37089032

De moderne varianten van het aren lezen, waarbij mensen als politiek statement gedumpt of weggegooid of wild voedsel gaan redden van de verspilling, wil ik hier graag bespreken.  Moderne arenlezers/sters recycleren het voedsel dat onze verwende maatschappij weggooit. 
Enkele voorbeelden van modern arenlezen:

-appels en peren oogsten: voor veel boeren zijn de kosten van het plukpersoneel vandaag te hoog om echt alle appels/peren te plukken.  Op een grote boomgaard na de oogst ligt er nog enorm veel perfect eetbaar fruit op de grond of hangt het zelfs nog aan de takken.  Veel boeren laten het toe dat je een paar zakken van deze vergeten appels komt plukken.  Vraag het wel, want vaak bespuit de boer de boomgaard na de oogst met een sterk middel.  Nog beter is een biologische boomgaard...

-aardappelen: op een wandeling passeerden mijn vriend en ik een enorme berg aan aardappelen op een veld dat duidelijk al geoogst was.  Deze aardappelen waren al aan het rotten - schijnbaar was er geen enkele reden waarom men ze had laten liggen.  In de documentaire Les glaneurs et la glaneuse wordt dit probleem eveneens besproken: daar wordt getoond hoe op monocultuurvelden de grote reuzenaardappelen uit de oogst gesorteerd worden, om daarna achtergelaten te worden op het veld... om te rotten.  De reden?  De consument wil geen giga-grote aardappelen.
Toch zijn deze groot uitgevallen patatten perfect eetbaar en is het zonde om ze weg te gooien.  Het is altijd beter om uit te zoeken wie de boer is, en of je na de oogst de resten mag rooien.

-skippen: deze term komt uit het engels, andere woorden zijn containerduiken, dumpster diven, ...  Skippen houdt in dat je - tenzij je een deal hebt kunnen sluiten met de uitbaters! - NA sluitingstijd langsgaat bij de supermarkt om eens te neuzen in hun afval containers.  Dat klinkt misschien vies en doet denken aan bedelaars, in werkelijkheid zit het voedsel vaak nog netjes verpakt of gestapeld in blauwe bakken.  Het is de verspilling die vies is - de "dark side of the supermarket".  Supermarkten verkopen niet alles dat in de rekken staat.  Er wordt een schandalige hoeveelheid nog perfect eetbaar voedsel weggegooid.  Dat voedsel staat klaar, verborgen achter bv een muur waar de klanten het niet  zien, en wordt opgehaald door een vrachtwagen met bestemming verbrandingsoven. 

Ik heb veel geskipt en ik zou een boek kunnen schrijven over de ongelofelijke dingen die ik zoal gevonden heb.
In eerste instantie werd ik telkens onpasselijk bij het zien van de enorme hoeveelheden aan nog perfect eetbare groenten en fruit, die zomaar weggegooid werden.  Ik bekeek de bergen paprika's, bananen en champignons met argwaan: het kon toch niet dat dit allemaal weggegooid werd, zomaar?  Met zoveel honger en armoede in de wereld!  Er moest wel iets mis zijn met deze etenswaren. 
Maar helaas, 98 procent van het voedsel dat ik ben tegengekomen was nog perfect eetbaar. 
Ik leerde mijn verontwaardiging omwille van dit weggegooide eten om te zetten in blijheid met al dat eten.  Ik leerde veel nieuwe recepten bij.  Wat doe je met 3 kilo passievruchten, een kilo advocado's, ...
Ondertussen ben ik skipper-af: ik geef de voorkeur aan het steunen van mijn lokale biowinkel, en ik wil niet afhankelijk zijn van de weggooiertjes van grote kapitalistische multinationals.  Ik vind het belangrijker om te leren hoe ik zelf eten kan verbouwen - ik gooi quasi nooit eten weg...   Maar ik blijf wel nog steeds woest op het beleid dat supermarkten omtrent "vervallen" voedsel voeren.
Enkele voorbeelden van absurditeiten:
-er zit een vlekje op de paprika, een bluts in de tomaat, de banaan wordt een beetje bruin: niet meer verkoopbaar.
-er zit 1 beschimmelde appelsien of 1 rotte aardappel in een zak van 5 kilogram, alle andere sinaasappels/aardappelen zien er nog perfect uit: niet meer verkoopbaar.
-een klant vult een plastic zakje gevuld met wortelen ergens in de winkel om het vervolgens te vergeten: niet meer verkoopbaar.
-allerlei etenswaren met een "tenminste houdbaar tot" datum die verstreken is: niet meer verkoopbaar.

Ik begrijp dat consumenten hoge eisen stellen en dat supermarkten enkel perfect ogende producten willen verkopen, maar door bovenstaande maatregelen worden echt gigantische hoeveelheden eten weggegooid.  Een schandaal, als je bedenkt hoeveel honger er in de wereld is.  Oplossingen zouden kunnen zijn dat men op een product, ipv de "tenminste houdbaar tot" datum de datum waarop het product geproduceerd werd zou vermelden.  Dan kan je zelf je oordeel vormen.  De supermarkt zou het voedsel aan voedselbanken kunnen schenken, ze zouden een composthoop kunnen aanleggen, of op zijn minst een hoek "goedkoper" inrichten in de winkel zelf.  De reden dat vervallen producten nu niet "mogen" worden verkocht of weggegeven is dat je de supermarkt dan kan aanklagen als je na het eten van de vervallen spullen ziek bent geworden.  Absurd. 
In ieder geval houdt het geen steek dat mensen als de Muffinman aangehouden kunnen worden voor het redden van een paar vervallen cakejes...

Wees voorzichtig als je het een keer wil proberen.  Strict gezien is het niet legaal (ook afval meenemen wordt aanschouwd als diefstal, in onze moderne maatschappij), dus je gaat best na sluitingstijd en in het donker.  Hou er rekening mee dat er camera's kunnen staan.  Laat alles netjes achter, anders breng je de buit voor medeskippers "in gevaar".  Neem nooit weggegooide bloem mee: de kans is groot dat er meelmot in zit - ook supermarkten krijgen met ongedierte te maken...  Deel wat je gratis gevonden hebt met behoeftigen, of richt een volkskeuken op.  Het is beter om een lokale boer of biowinkel te steunen dan een grote multinational - je kan raden wie het meeste afval creëert.
Enkele leuke teksten over skippen:
http://www.oneworld.nl/lezen/reportage/afval-om-op-te-eten
http://www.verontwaardiging.be/2012/02/samen-skippen-2/
http://www.esmeraldatijhoff.nl/dumpster-diving-in-nederland/


-Markten: ook op markten kan je, tegen sluitingstijd, gaan vragen of er eventuele overschotten zijn, want ook marktkramers gooien heel veel eetbare waren weg.  Als je het eten voor bv een soepbedeling gebruikt of voor een buurtfeest, zijn de meeste marktkramers vriendelijk bereid om je hun overschotten mee te geven.

-Wildplukken: vooral in de herfst is het een feest om in de natuur je eten te gaan plukken.  Hazelnoten, beukenoten, kastanjes, ... liggen zomaar voor het oprapen.  In veel landen bestaat nog steeds de traditie van het paddestoelenplukken, iets wat bij ons zo goed als uitgestorven is...  Ontzettend jammer, ik zou zo graag eens mijn eigen champignons plukken, maar ik durf niet omdat niemand mij de kennis over de eetbare en de giftige heeft doorgegeven, en omdat ervaren gidsen niet makkelijk te vinden zijn... 

Veel modern arenlees plezier!