Sepp Holzer: Permacultuur

De vertaling van Holzer's boek Permacultuur is eindelijk uit - het is een mooi boek met fijne foto's geworden.  Goed geschreven, interessant en bruikbare informatie - zeker als je een bioboerderij wil opstarten. 
Wat heb ik (met slechts 19 are ter beschikking) eruit geleerd?
Het concept van de woelmuis-pacificerende en tegelijk windbrekende wal vind ik super.  Je plant langs de zijkanten van je tuin een soort haag van zonnebloem, aardpeer, hennep, ... - hoge planten met veel voedingsbehoefte.  Gezien het feit dat ze zoveel voedingsstoffen verbruiken, remmen ze de groei van woekeraars als netels en (help) de door mij gevreesde zuring.  Omdat ze hoog en sterk zijn, breken ze de wind.  En de knolletjes die de aardpeer oplevert worden zo goed gesmaakt door de woelmuis, dat die misschien wat minder aan je uien, wortelen, look, pastinaak etc gaat knabbelen.  Overschotten kan je ook nog eens zelf verorberen in de keuken.
Eveneens interessant was de uitleg over verhoogde bedden.  Ik heb, zoals Sepp, geen graafmachine om een geul van anderhalve meter diep te graven en die dan vol te stoppen met grof materiaal als boomstammen en struiken, maar het is ook mogelijk om verhoogde bedden op tuinmaat te maken, met de hand.  Ik ging altijd uit van verhoogde vierkante bakken, maar Holzzer vormt een soort Toblerone-reep landschap: driehoekige verhoogde bedden van 1 tot 1.5 m hoog, waarin het makkelijk oogsten is.
Wat ik moeilijk blijf vinden is de ver doorgedreven polycultuur die Holzer beoefent.  In mijn eigen tuin doe ik aan combinatieteelt (waarbij het boekje "Combinatieteelt" van Bob what's in a name Flowerdew me zeker geholpen heeft.) 
Zo staan aardbeien bij look, asperges bij peterselie, paprika bij basilicum.
Maar bij Sepp staat alles door elkaar in een ogenschijnlijke chaos - hoe doet hij dat, vraag ik me af, als de planten zich steeds op dezelfde plek blijven uitzaaien?  Doet hij dan niet aan wisselteelt?  Of hoef je je bij 47 hectare geen zorgen te maken om wisselteelt?
Ik vind de wilde wanorde in zijn landschappen prachtig, maar ben nog net iets te netjes om het zelf zo uit te proberen...
Ook moeilijk vind ik het constante mulch-concept.  Ik begrijp dat mulch fantastisch voor de bodem en voor het bodemleven is - een mulchlaag houdt de grond kruimelig en vochtig.  Maar hoe moet dat met planten die je zichzelf laat uitzaaien?  Als je ook in de winter en het voorjaar een mulchlaag behoudt, komt het zaad nooit in aanraking met de aarde zelf, lijkt me, en schiet het niet.  Voorlopig leg ik de dikste laag (van stro en onkruid) in hoogzomer aan, daarvoor gebruik ik dunne lagen (grasmaaisel van de buren).  In de herfst komt er een mulchdeken op, maar in het voorjaar haal ik alles weg.  De grond moet toch kunnen opwarmen?
Moeilijke kwesties...

Nu ik het toch over boeken heb: onlangs is nog een goed boek over tuinieren verschenen, nl "Mijn tuin is goud waard" van Grosleziat.
Deze tuineigenaar is echtgenoot en vader en beschrijft met veel trots hoe hij zijn eigen gezin kan onderhouden door zijn werk in de tuin, en niet door zijn goedbetaalde job.  Met het gezin besloten ze wat trager te gaan leven, en sindsdien eten ze alles uit eigen hof: bio, meer smaak, meer variatie, en minder vervuiling.  Het is vertederend als je leest hoe fier deze man is dat zijn kinderen een goeie band met de natuur hebben nadat hij zelf aan het tuinieren is geslagen.
Hij berekent ook alles heel economisch: minutieus becijfert hij welk voordeel je financieel uit een tuin kan halen.
De praktische tuininfo zelf is goed en to the point.