Bijen 

Heerlijk, er zijn opnieuw bijen  in mijn tuin: ik heb een zwerm gekregen van een vriendin. 
Het volkje dat eerder bij me woonde is helaas overleden, vorige winter.  Ze hadden voldoende honing in de kast, maar er ontbrak een koningin - mogelijks liep er daar iets mis. 
Ik vind het fantastisch mooi om de bijen bezig te zien.  Ik zaai overal bloemenweides omdat het zo leuk is om hen daarop te zien vliegen, en natuurlijk ook om hen voldoende voedsel aan te bieden.  Al die verschillende kleurtjes stuifmeel aan hun pootjes: paars, geel, wit, ...
Gisteren heb ik ook ontdekt waar hun drinkplaats is: ze vliegen naar een ondiepe plaats bij de lissen in de vijver, waar ze veilig water kunnen opzuigen zonder te verdrinken.  Naar het schijnt kunnen bijen met geuren bepaalde plaatsen markeren zodat de anderen weten: hier is het goed om te drinken, hier staan interessante bloemen, enzovoort. 
Ik heb geen traditionele kast, ik werk met een top-bar-hive.  Daarin mogen de bijen zelf raat bouwen (er hangen geen voorgefabriceerde waswafels).  Op die manier kiezen ze zelf de celgroottes voor hun larfjes en voor de honing die ze maken. 
Ik hou bijen op de apicentrische manier: ik probeer te denken vanuit het standpunt van de bij, en niet vanuit dat van de imker.  Ik doe dus niet aanzwermverhindering, ik open de kast zo weinig mogelijk, ik gebruik geen beroker, ik laat de honing voor de bijen.  Ik ben al heel blij als ze mijn fruit en groenten netjes bestuiven, en als ik hen mag aanschouwen op de bloemen. 
Wat controversiëler, in deze tijden waarin het niet goed gaat met de bijen, is dat ik ook niet behandel met medicijnen tegen de gevreesde varroa mijt.  Dat kleine beestje zorgt ervoor dat bijen misvormd geboren worden - het optreden van deze parasiet leidt tot een algehele verslechtering van de gezondheid van de bijen. 
De meeste imkers behandelen hun kasten dan ook met verschillende medicamenten. 
Ik dus niet: ik ben van mening dat de medicijnen elk jaar sterker worden - bij gevolg wordt ook de mijt elk jaar sterker en resistenter, terwijl de bijen verzwakken.  Ook imkers die behandelen kennen veel bijensterfte. 
Volgens mij worden zo op den duur enkel de grote chemie-concerns zoals Bayer en Monsanto rijker - alleen zij winnen erbij.  Die bedrijven hebben ons eerst opgezadeld met allerlei giffen in de grond, en regelmatig brengen ze nieuwe pesticiden op de markt, vooraleer ze zelfs nog maar getest hebben of de nieuwe giffen met de reeds in de grond aanwezige giffen mogelijks op elkaar reageren.  Het staat zo goed als vast dat moderne pesticiden, met een moeilijk woord neonicotinoïden genaamd, voor een groot deel schuldig zijn aan de massale bijensterfte. 
Volgens mij maken we de bijen enkel nog meer afhankelijk van de mens met al die chemische geneesmiddelen.  Het lijkt me belangrijker om de bijen zelf sterker te maken. 
Het is een ingewikkeld verhaal - om het wat duidelijker te maken kan je de vergelijking maken met melkkoeien of vleeskoeien. 
Een koe gaf vroeger een pak minder melk per jaar dan de tegenwoordige melkkoe.  De melkproductie is flink gestegen door genetische selectie, het kweken van "goede" melkkoeien.  Voor de mens is het misschien fijn dat er meer melk is (hoewel we perfect zonder kunnen, een teken aan de wand is hier zeker de vaak voorkomende melkallergie) maar de koe is er niet echt mee gediend.  In de weien hierachter kan ik de dieren 's zomers zien sukkelen: met een uier als een reusachtige ballon slepen ze zich voort in het gras.  Veel koeien zijn kreupel: ze manken en hebben moeite met rechtstaan.  Dat komt door de botverkalking en de zwakke beenderen waar deze supermelkkoeien mee te kampen hebben: er is geselecteerd op meer melk, niet op meer koeienwelzijn of meer koeiengezondheid. 
Hetzelfde gebeurt met vleeskoeien.  Een koe is in feite een mooi dier: google maar eens een verfijnde Indische witte koe!  Maar de Belgische koeien zijn foeilelijke bodybuilders.  De spieren bulken er van af.  De vleeskoeien zijn namelijk ook genetisch geselecteerd opdat ze zoveel mogelijk  voordeel voor het eetpatroon van de westerse mens opleveren: veel vlees.  Zoveel vlees, dat de koeien tegenwoordig zo dik en vet zijn dat een normale geboorte niet meer kan bij bv Belgian Blue koeien.  Het kalf kan niet meer langs de normale weg geboren worden - dat moet via keizersnede. 
Vrij walgelijk, en totaal onnatuurlijk. 
Hetzelfde is met de bijen gebeurd.  Zij zijn geselecteerd op "braafheid"(weinig steken), op weinig zwermen, op grote honingopbrengst, etc etc.  Allemaal kenmerken die handig zijn voor de imker, maar die - mogelijks - ten koste gaan van de gezondheid van het volk zelf. 
We moeten ervoor zorgen dat er opnieuw veel bloemenweides voor de bijtjes beschikbaar zijn.  Iedereen kan daarbij helpen: zelfs al heb je slechts een klein balkon, dan kan je er nog een pot met phacelia of boekweit op zetten!
Ondertussen geniet ik van het kijken naar die fantastische kleine wezentjes - hoe meer ik over hen leer hoe verbaasder ik ben - en hoop ik dat ze de huidige plagen zullen overleven.  Bijen zijn veel en veel ouder dan de mens...  Laten we hopen dat ze snel sterker worden en de varroa kunnen overleven.  Er klinken hoopvolle berichten over verwilderde volkeren die varroa-resistent blijken te zijn...