Leeslijstjes#6

Ik lees weer! Ik hou van goed en vlot geschreven literatuur, historische romans, non-fictie, zelfs sci-fi. Ik vind het leuk om bij te houden wat ik las, daarbij bespreek ik enkel die boeken die ik de moeite waard vond. Misschien heb jij er ook wat aan: lees je mee?

1.Kazuo Ishiguro-Laat me nooit alleen
****
Wat een vreemde, heftige leeservaring dit was...
Kath is verzorgster. Door haar werk komt ze weer in contact met Ruth en Tommy, twee vrienden uit haar jeugd. Kath's verhaal is een aaneenschakeling van herinneringen aan haar jeugd en aan Ruth en Tommy. Ze beschrijft — minutieus — meningsverschillen en ruzies, maar Ishiguro weet dat zo meesterlijk te doen dat de spanning bij momenten ondraaglijk wordt. Ook wordt, net door zo meesterlijk te focussen op details en kleinigheden, datgene wat in Kaths leven — en in dat van Tommy en Ruth — niet banaal is, des te opvallender en gruwelijker.
Die twee spanningvelden: de onderlinge relaties, en de achtergrond waartegen hun levens zich afspelen, worden messcherp opgebouwd.
Bij momenten werd ik haast misselijk van het verhaal.
Vele vragen worden opgeroepen, vele vragen blijven onbeantwoord. De meest prangendste: waarom krijgen ze geen hulp? En: waarom rebelleert er niemand?
Lezen! Echt waar.

2.Koen Peeters - De Mensengenezer
*****
Ik had nog nooit iets van Koen Peeters gelezen — dit boek sprak me erg aan.
Remi groeit op in de Westhoek. Zijn nonkel Marcel vertelt hem over de ontelbare daar gesneuvelde soldaten. Eén verhaal in het bijzonder springt er uit: dat van de Congolees die meevocht. Een zwarte man, ver van huis, lang geleden.
Remi is doordrongen van de idee dat geest (de familieverhalen, hoe je familie en je voorouders en hun ervaringen ook mee jouw leven bepalen), genius (de plaats waar je opgroeit) en daimon (niet demon, maar een soort bemiddelaar, bepaalde mensen die op je pad komen en die van invloed zijn op jouw leven en je beslissingen) bepalend zijn voor je levensloop.
Remi wil mensen genezen. Hij treedt in bij de Jezuïeten — toenertijds zowat de enige "uitweg" uit een gewoon boerenbestaan.
Uiteindelijk belandt hij in Congo, en pas daar voelt hij dat zijn zoektocht naar zichzelf een wending
heeft genomen.
Mooi en mysterieus geschreven zonder zweverig te zijn, met filosofische gedachten over de ongrijpbaarheid van het leven. Iedereen is overal, op elk moment, bezig met het ontrafelen van zijn eigen duistere raadsels. Zelfinzicht. Het idee van de daimon, een soort goedaardige helper, boodschapper tussen hemel en aarde, vind ik ook — in een heel andere vorm — terug in de geweldige sci-fi van David Mitchell. Een soort boddhisatva.
Maar wat me bij deze roman buitengewoon aansprak, was een soort Southern Gothic sfeer. Ik ben een totale Southern Gothic fan (Capote, etc) en hoewel dat genre zich in het diepe Zuiden afspeelt, werd ik me tijdens het lezen van dit boek plots bewust van het bestaan — blijkbaar, sinds enkele jaren — van een opkomend "Westhoek Gothic" genre! Denk aan kunst en series als het bevreemdende en hilarische Bevergem, en de mooie, vreemde film Het Varken van Madonna. Zelfs Eigen Kweek (over wetsvlaamse varkensboeren die zich uit armoede ook met illegale wietkweek gaan bezighouden) past in dit thema. Of de mooie muziek - en de mooie teksten - van het Zesde Metaal.
De Westhoek IS dan ook een bevreemdende, absurde plek. Platter dan plat, eindeloze soldatenkerkhoven, nog elke week boeren die op overblijfselen van soldatenslachtoffers uit de eerste Wereldoorlog stuiten. Het oer-katholieke versus het rebelsere heden (hiphop scene, bv). Allerlei excentrieke personages die hun opwachting maken. En dat taaltje! Ek zin fan!
Dit boek gaf mij bovendien veel zin om Congo van Van Reybroeck te lezen, en om Heart of Darkness van Conrad te herlezen.

3.Yuval Noah Harari - Sapiens
****
Ik heb al moeite om zijn naam te onthouden, hij schrijft zomaar een superinteressante, met humor doorspekte geschiedenis van de mensheid. Men noemt Harari een genie, en als je Sapiens leest, begrijp je waarom. Zelden kom ik een boek tegen dat me zo aan het denken zet. Een confrontatie met een aantal ongemakkelijke waarheden is het, maar even zo goed een jubelzang op wat de mens bereikt heeft. Volgens Harari valt het belang van fictie voor de soort sapiens niet te onderschatten.
Het is ons geloof in onzichtbare en fictieve dingen, mythes, zoals mensenrechten of kapitalisme, dat ons in staat stelt samen te werken.
Harari noemt de agrarische revolutie (dat we sedentair werden en gingen boeren) de grootste vergissing ooit. Toen we nog alerte, atletische en goed getrainde jagers/verzamelaars waren kenden we een vrij leven, temidden van de natuur, met veel vrije tijd, gekenmerkt door afwisseling in voeding en tijdsbestedingen. Preagrarische gemeenschappen worden ook wel eens onze "oorspronkelijke welvaartsstaten" genoemd, hoewel ze natuurlijk niet vrij waren van verlies en ontberingen.
Vanaf het moment dat we grond begonnen te verbouwen moesten we ons daarentegen kapot zwoegen, allerlei onkruid en plaagdieren bestrijden, kampten we met meer ziektes en veel minder gevarieerd en gezond voedsel. Als ik naar mijn door netels gekoloniseerde tuin kijk, kan ik me daar wel iets bij voorstellen. Ook wanneer ik terugdenk aan die eerste nacht die ik, na bijna een maand onder een boom op een Indisch strand te hebben doorgebracht, in een hotelkamer logeerde: wat afschuwelijk muf, benauwd en klein, vergeleken met de frisse lucht onder de blote hemel — kan ik me indenken dat vroege sapiens gelukkiger waren dan wij nu. Aan de andere kant weet ik dat in het huidige volgebouwde, ontboste Europa amper wild voedsel te vinden is (zie bv het menu van Marin op haar verder overigens leuke tocht in het wild), en ook waren er vroeger geen bibliotheken...
Ook Harari weet: we kunnen nooit meer terug. En dat is jammer.
Ook doodjammer is dat de menssoort Sapiens naast alle andere menssoorten ook een enorm aantal zoogdieren (de metafauna) heeft uitgeroeid, en dat hij daarbovenop nu hard bezig is om ook alle ander leven naar de geschiedenis te verbannen. Denk: tonijn, walvissen, tijgers. Harari is veganist, en hij weet op eenvoudige maar indringende wijze duidelijk te maken, met behulp van enkele huiveringwekkende voorbeelden, hoe wreed de mens andere dieren in de "moderne" vee industrie behandelt.
Verder heeft hij het over hoe niet wij tarwe, maar tarwe ONS gedomesticeerd heeft, over het verschil tussen arm en rijk, over de gruwelijke oog om oog wetten, over slavernij (in dat verband wordt België genoemd, dat Congo-Vrijstaat "bekwam", zonder dat er naar de mening van de dertig miljoen inwoners van dat gebied gevraagd werd: erg belangrijke geschiedenis om ons te herinneren als we vandaag durven klagen over vluchtelingen die "ons" land komen "innemen"), over economie, kapitalisme en geld, enzovoort. Zou in elke middelbare school moeten gelezen worden...
En door elke volwassene.
Meerdere keren per jaar.
Heb jij deze boeken gelezen? Wat vond je ervan?