Tuin Evaluatie 2016

Het is bijna tijd om de look te poten, en dat betekent hier altijd: een nieuw tuinplan maken, en even evalueren hoe het afgelopen tuinjaar is geweest. Beginnend of gevorderd moestuinier? Wie weet vind je hiertussen ook voor jouw tuin nuttige tips!

Tuin Evaluatie 2016

Het was me een moeilijk tuinjaar, zeg! Aanhoudende regen en drassigheid en koude tot ver in de zomer. Veel werd goed gemaakt door de mooie, late, zonnige nazomer.

Hoe deden de groenten het?

1. Look
Prachtige oogst. Ik pootte de look nochtans vrij ver van huis (in uiterste puntje van de tuin), en wiedde slechts twee keer grondig. Hoewel ik vrij veel gemulcht had rond de tenen, was het voor die twee keer wieden een waar oerwoud geworden in het lookbed, met name dankzij het welig tierende kleefkruid, dat zich als lianen overal bovenheen slingerde. Desondanks mooie en grote opbrengst, voor het eerst zullen we kunnen verdertelen van eigen lookteentjes!

2. Ui en Sjalot
Voor de zoveelste keer: een ramp. Geen idee wat er mis gaat, buiten dat het heel erg veel regende. De plantjes verdwenen gewoon. Enige mogelijke oplossing? Verhoogde bedden. Toekomstmuziek... Iemand nog andere tips???

3. Wortel
Voor de eerste keer: prachtige, dikke, ronde en lange wortels, heerlijk van smaak. Ik kuilde de wortelen in, en ik fermenteerde er ook een aantal toen ik op fermentatiecursus ging. Voor de wortelen en pastinaken gebruikten we dit jaar een verhoogde bak, die door een van onze vrijwilligers gemaakt werd. Top idee, maar wonderwel lukten ook de wortels in de tuin zelf dit jaar voor het eerst veel beter dan voorgaande jaren.

4. Bieten
Idem als de wortels!

5. Pastinaak
Idem als de wortels, hoera!

6. Aardappelen
Zoals vorig jaar teelden we de aardappelen op kleine heuveltjes in het bed. Ook mulchte ik dit jaar rond de patatten met werkelijk alles wat ik kon vinden: netels in het zaad, bereklauw in het zaad, snoeisel van wilg en framboos, whatever: als het maar als mulch kan dienen. Dit bleek perfect voor de aardappelen. Waar andere tuiniers geen enkele patat overhielden door de aanhoudende regen, mochten wij een mooie oogst opgraven. De traditionele boer in onze straat vertelde dat zijn collega patattenboer 1/3e van de aardappeloogst kwijt was, ondanks anti-schimmel en rot producten en dergelijke.

7. Pompoen
Veel spaghettipompoen, verder een groene soort, ook mooie opbrengst, en twee heel dikke pompoenen. Ik moet beter leren labellen! Ondertussen is wel heel duidelijk dat pompoenen die mogen klimmen, meer vruchten geven. Ik ga dus allerlei klimrekken bedenken voor volgend jaar.

8. Courgette
Heel veel heel mooie en dikke courgettes. Ik probeerde courgettelasagne uit, courgettechips, en courgette-chocolade cake (aanrader!)

9. Augurk
Niet zo veel opbrengst, wel lekker.

1O. Komkommer
Idem als augurk

11. Meloen
Niet gelukt dit jaar...

12. Paprika en Chili
In stijgende lijn! Deze winter gaan we een serre zetten: iiiiiiiih! Ik probeerde gefermenteerde hete chilisaus uit met onze thaise chili'tjes: killer!

13. Tomaat
Beter dan vorig jaar, maar nog steeds niet genoeg om zelf tomatensaus in te maken. Deze winter komt er een nieuwe serre: iiiiiih!

14. Selder
Mooie groene en dikke stelen. Ik oogstte alles in een keer, sneed in stukjes en droogde het in de droogoven. Daarna schoot de selder nog een keer uit. Het gedroogde zal ik tot poeder verwerken, en gebruiken in soepen, sauzen, ...

15. Knolselder
Blijft een moeilijke. De toekomstige serre gaat ons hierbij helpen: het heeft een lang opkweekseizoen nodig, en veel mulch.

16. Prei
Geleerd dit jaar dat ook prei echt veel gebaat is bij heel veel mulch: langere witte stukken, echt lekkere prei, geen last meer van mineervlieg!

17. Snijbiet
Geen problemen. Hoewel; eentje misschien: ik vind snijbiet supermakkelijk, maar eigenlijk vind ik het niet zo heel lekker. Dan maar aanzien als sierplant die je ook kan opeten. De steeltjes van snijbiet zijn echt van een ongelofelijke schoonheid, zo kleurrijk!

 18. Peterselie
Het gezaaide kwam niet op, gelukkig hadden we nog wat plantjes van vorig jaar die we konden plukken.

19. Spinazie
Heel erg goed! Ik nam dit jaar een soort die technisch gezien niet honderd procent spinazie is, het heet Erlebette, en het geeft een soort eeuwige oogst. Erlebette is familie van de snijbiet. Het maakt groene blaadjes die heerlijk fris en spinazie-achtig smaken. De plant schiet niet door en ik heb er al zes keer van kunnen oogsten, heerlijk om te weten dat er veel porties spinazie in de diepvries zitten!

20. Basiliucum
Mooie, heerlijke oogst. We weten nu perfect hoeveel wij verbruiken: twee grote bloembakken vol zaaien, in de serre zetten, en wanneer we er zin in hebben oogsten door te toppen. Wat is er heerlijker dan verse tomaatjes met basilicum???

21. Sla
We hadden een goede oogst in het voorjaar, maar daarna, door de regen en door alle andere teelten die dan beginnen, zijn we hem wat uit het oog verloren. Volgend jaar wil ik een klimrek voor courgette/pompoenachtigen waaronder ik dan sla kan zetten. Ruimte gespaard en elke groente staat ideaal: de zonneklopper hoog en de sla in de schaduw!

22. Kool
Rampjaar voor de kolen... Slechts één witte kool haalde het! Gelukkig hebben we van het vorige jaar wel twee vaten zuurkool kunnen maken, ik ga nu de witte kool in recepten die ik maak standaard vervangen door zuurkool. De krulkool doet het wel heel goed, ik kijk uit naar allerlei soorten zoete en zoute boerenkool chips! En ook de spruitjes doen het goed, tot spijt van mijn vriend, die deze groentjes helaas verafschuwt... Als iemand een goed recept kent waarin ik spruitjes kan "smokkelen": tell me!

23. Erwtjes
Goed maar minder dan ik hoopte. Volgend jaar plan ik meer erwten in, voor de gemakkelijkheid op één lange rij langs een klimgaasrek.

24. Sperziebonen
Ongelofelijk! Ik had het poten van de boontjes steeds maar uitgesteld, omdat het bleeeeeeef regenen, en ik weet dat ze niet van nattigheid houden. Op de doosjes staat ook steeds: planten bij zonnig weer, en dat is ook zo. Maar het werd maar niet zonnig! We zaten aan de uiterste zaaidatum en nog steeds was het nat buiten: we moesten iets doen! Ik heb toen zitten surfen op internet, en zo kwam ik uit op de supertip van Sjef, om je bonen in bakjes op keukenpapier voor te zaaien!
Zo eenvoudig is het: keukenpapier in bakje doen, boontjes er op leggen, twee keer per dag besproeien met water, en tussendoor een deksel er op.
Grote voordelen:
-je hebt volledige controle over de opkomst!
-je kan zaaien ook als het buiten nat is, gewoon binnen!
-wij pootten onze opgekomen boontjes in meeeega drassige grond, en toch hebben ze "gepakt" en schoten ze de hoogte in.
We hebben enorm veel boontjes mogen oogsten deze zomer, met dank aan Sjef! Ik ga zijn tip nu ook op de erwtjes toepassen.

25. Snijbonen
Zelfde verhaal als hierboven!

26. Peultjes
Idem als de erwten, ook deze ga ik voorzaaien vanaf nu.

27.Maïs
Voor de eerste keer in mijn leven zag ik die grote, uitgestrekte monocultuur velden die normaalgezien bulken van de hoge, bespoten maïsplanten er nog zieltogender bij staan dan anders: kleine, fletse plantjes die niet wilden groeien omwille van de aanhoudende regen en koude. Bij mij in de tuin slabbakten (spelling???) de maïsplanten die ik tussen de stokbonen had gezet en overal waar er plaats was in de tuin ook, maar na augustus herpakten ze zich en maakten ze alsnog mooie maïskolven. Superzoet! Plan: maïs veel dichter op rijtjes in een vierkant naast mekaar zaaien. Volgens het zaaipakje moet je keiveel afstand houden, maar ik heb nu al te veel tuinen gezien met succesvolle maïsplanten dicht op rij, dus ik ga dit ook proberen.



Opbrengst fruit
-5 kg rode bes, waar we een ongelofelijk super fantastisch mega lekker sap van hebben getrokken!
-druiven: mislukt wegens slecht gesnoeid, ween ween
-zwarte bes: ok
-stekelbes: ok
-japanse wijnbes: giga oogst, heerlijk
-bramen: ok
-framboos: ok
-blauwe bes: wat weinig
-vlierbes: goede opbrengst, voor sap en siroop!

Experimenten:
-We zaaiden opnieuw chia en verplantten nu netjes alles op tijd. Maar eind oktober hadden de planten nog geen bloempjes gemaakt... We zullen dus ook geen zaadjes kunnen oogsten. We proberen nog n keer volgend jaar, in een betere serre.
-zoete aardappel: ik pootte enkele stekjes in potten die ik in de serre zette en die ik eigenlijk heel weinig water gaf, het lijkt er op dat deze zoete patatjes hebben gemaakt! Oogsten kan pas na de eerste serieuze vorst, een update volgt nog!
Ik pootte ook enkele stekken zoete aardappel in de grond - ook die moet ik nog oogsten.
-we zaaiden bloemkool, slechts 1 plantje haalde het en maakte een mini bloemkooltje, maar... lekker dat dat was! We zijn "hooked" en proberen volgend jaar zeker opnieuw!

Plannen voor 2017:
-ik wil me opnieuw aan de artisjokken wagen, ik zoek een zonnige, beschutte plek voor hen
-alle bessen vermeerderen voor meer opbrengst via stekjes
-watermeloen en meloen 2.0 in de serre
-meer aardpeer op schaduwstukken, om de woelratten weg te lokken
-daglelie telen: mooi en eetbaar
-meer bloemekes overal tussendoor: cosmos, goudsbloem, kaasjeskruid... Zo mooi en zo goed voor de insecten!
-ook meer bloembakken voor kleur in de tuin!

De lach van de hond

Een tijdje geleden las ik een boek over hoe dieren denken van Virginia Morell.

Wat me het meest is bijgebleven uit dat boek is het feit dat veel dieren, en ook honden lachen!

Tevoren dacht ik altijd dat onze honden hijgden van opwinding en enthousiasme wanneer we met hen spelen, en dat hun ge "hhhugghhuu" dus gewoon gehijg was.

Maar na het lezen van Morell hoor ik nu een groot verschil tussen:

-hijgen (van de warmte, moeheid, na hard lopen)

-en lachen: bij spelletjes, als een geliefde mens die op bezoek komt herkend wordt door de hond, als je vraagt of ze een wandelingetje willen maken, etc

Het is ZO schattig als bv mijn mama langskomt en de hond luidop moet lachen van plezier en blijdschap. Je ziet hoe ze de oren platter legt en het hoofd naar beneden, hoe die staart enthousiast kwispelt, en je hoort een soort: "chuh chchchuh!".
Ik ben echt heel blij dat ik nu een stukje meer hondentaal begrijp en kan onderscheiden, ik moet nu zelf ook erg lachen wanneer mijn hondje lacht!

 !😊😊😄😄😊😊!

Voor wie nog niet helemaal overtuigd is:

-lees Virginia Morell! De dierenweetjes die zij beschrijft zijn via wetenschappelijke onderzoeken bewezen. Wist je dat bv ratten lachgeluidjes produceren wanneer je ze kietelt? Dat heeft men met ultrasone geluidstoestellen ontdekt, want hun lachjes zijn zo hoog dat onze menselijke oren ze niet registreren!

-check deze wiki pagina en leer meer over hoe o.a. ook apen lachen

-bedenk dat er nog zo enorm veel is over dieren dat wij nog niet weten... Zelf stond ik paf toen ik hoorde dat olifanten met elkaar communiceren via heel lage tonen. Omdat het menselijk oor ook die tonen niet kan registreren, is dat nog niet zo lang geleden ontdekt...
Of wat dacht je van een varkentje dat zo slim is dat het de beste van de klas is op... de hondenschook?

Alle dieren vrij!

Groenten en Fruit Inkuilen

Voor het eerst in vijf jaar tijd hebben we deze herfst een aanzienlijke oogst pastinaken, wortelen en bieten: hoera!
Tevoren was het een gevecht tegen slakken, woelratten, en veel te klei-achtige grond. Ook dit jaar hebben we veel groenten verloren aan de woelrat, maar er is nog  genoeg over en daar zijn we heel blij mee!
Om onze wortelgroenten te beschermen tegen andere gegadigden in de tuin en tegen de vorst, proberen we dit jaar voor het eerst een inkuilmethode.

Groenten en Fruit Inkuilen: Hoe?
Nodig:
-een droge plek waar je kan graven, niet te ver van je huis en liefst in de schaduw
-enkele grote woelrat - en muisbestendige vaten, met een deksel. Wij namen: een oude vuilnisbak, een grote hard plastieken teil, en een oude aluminium weckketel die we niet meer gebruiken, plus daarop passende tegels als deksel (met een zware steen erbovenop)
-een spade
-groenten en fruit die je kan inkuilen, zoals:
-aardappelen
-appelen
-rammenas
-bieten
-wortelen
-pastinaken
-zand of haksel
Hoe doe je het?
1. Graaf een gat waar je recipiënt in past, maar zorg ervoor dat de rand boven het gat uitsteekt. Dit om te voorkomen dat er water in de potten komt als het hard regent.
2. Oogst je groenten en/of fruit.
3. Draai de bladeren, het loof, er af. Niet snijden, want dan "bloeden" ze dood.
4. Giet een 5cm laag zand of haksel in je pot.
5. Schik de groenten naast elkaar in het zand of haksel. Best is, als ze elkaar niet raken.
6. Eens de oppervlakte benut is, overgiet je weer met zand of haksel tot er niets meer van te zien is.
7. Nu kan je opnieuw een laag groenten of appelen schikken, en er weer zand over doen, tot je de rand bereikt hebt.
8. Doe er een deksel op en zorg ervoor dat er geen muizen aankunnen door het deksel te verzwaren met bv een steen.
9. Zo: nu blijven je groenten koel bewaard, buiten, tot je ze nodig hebt. Geen koelkast nodig!
10. Om te oogsten: gewoon uitgraven en gebruiken!

Hebben jullie goede (of slechte?) ervaringen met inkuilen? 

Op Fermenteercursus

Onlangs volgde ik een fermenteercursus. Ik ken best veel theorie over fermenteren, en ik heb ook zelf al geëxperimenteerd, maar nu wou ik echt eens praktijk, in groep, hands on.
Het was fijn om te zien hoeveel andere mensen geïnteresseerd zijn in fermenteren!
Iedereen had zijn eigen groenten, kruiden, snijplankje, mes en schort mee, en verder uiteraard zout en potjes met schroefdeksel.

We kregen een uitleg over de voordelen van gefermenteerd voedsel, en enkele nuttige tips, o.a. dat shisoblad heerlijk smaakt in fermenten, evenals kweepeer (geschild!), en dat je twee procent zout moet rekenen.

We mochten proeven van reeds geslaagde fermenten: vooral de gefermenteerde prei en de worteltjes met gember en look en radijs bleven me bij, evenals de kerstomaatjes.
Daarna ging iedereen aan de slag: gezellig samen groenten snijden en uitwisselen, de prachtige kleurencombinaties in elkaars potjes bewonderen, tuintips uitwisselen en proeven van lokale appeltjes.

We masseerden onze groenten plus het zout in een kom met kruiden en smaakmakers als look, chili, venkel, dille, gember, koriander, mosterdzaadjes, jeneverbes, etc... tot er voldoende vocht vrijkwam. Daarna werd alles in de potjes gedaan, tot aan de rand vol.
Deksel er op, klaar! Zet je potje in een diepere schotel: het is heel normaal dat er nu overtollig vocht uitloopt.

Nu drie dagen wachten, minstens, voor we mogen proeven. Dat wordt nog moeilijk...

Meer lezen over fermenteren?

Mijn beste fermenteertrucs vond ik in Sandor Katz's Wild Fermentation, samenvatting hier.
Op deze blog vind je recepten voor:
-zuurkool, en een preispaghettisaus aangemaakt met zuurkoolsap
-gefermenteerde worteltjes
-gefermenteerde (gepekelde) brandnetel
-gefermenteerde thee uit eigen tuin (van bramenblad, frambozenblad etc, ruikt naar zwarte thee en rozen)
-paardebloemkappertjes (dit is geen melkzuurbacterie fermentatie maar eerder pekelen)
-vlierbeskappertjes (idem)
-waterkefir maken
-plantaardige yoghurt maken
-idli maken(heerlijk, voedzaam en gezond Indiaas gefermenteerd ontbijtcakeje)
-gefermenteerde rammenas
-reflux onderdrukken door regelmatig verdunde appelazijn te drinken
-zelf azijn maken van aardpeer (smaakt naar balsamico, echt waar!)

Hebben jullie ervaring met fermenteren? Of een toprecept dat we echt eens moeten uitproberen?

Foto Overzicht

Bij ikbenirisniet, een toffe blog die ik nog maar pas volg, zie ik geregeld een weekverslag met veel foto's passeren. Ik vind het een heel leuk idee, ook voor mezelf, met mijn slechte geheugen, om nog wat herinneringen aan mn voorbije weken online te zetten!
Helaas ben ik (nog) niet zo gedisciplineerd om van alles wat ik doe een foto te nemen, en dat elke week te posten. Vandaag dus een fotoverslagje van de voorbije twee weken!

Ondertussen ben ik al een tijdje mijn werk kwijt (ik schreef er eerder hier al over). Ik heb me nog geen seconde verveeld en ik heb me erg goed geamuseerd en heel nuttig beziggehouden! Voor een keertje loopt mijn huishouden eens op rolletjes! Er is verder enorm veel te doen in de tuin, met de oogst, in onze verbouwingen, in projecten waar ik mee bezig ben, en ook in het zoeken naar een nieuwe manier om centjes te verdienen. Eindelijk begrijp ik de gepensioneerden: eens je zonder baan zit, slibt alle tijd dicht!

Ik verwerkte allerlei oogst.
Courgettechips:

Gedroogde appeltjes, superkleurrijke eetbare bloemen, en peren, vooral die peren zijn een delicatesse, net snoepjes!

Verder maakten we samen een gigaketel appelmoes, heeeeerlijk. Ik kon de appels buiten in de zon schillen.

Van zo'n prachtig geschakeerde appel kan ik helemaal blij worden!

Nog meer appel - en peer verwerkingsmethodes:
ik maakte appel-bramenfruitleer, prachtige kleur en heel zoet. Check deze receptjes als je ook zelf fruitleer wil maken!

 In gedroogde vorm:

 En peren-courgetteleer, interessante manier om courgette te verwerken, maar dit leer smaakte me iets te veel naar de agavesiroop die er ook in gaat.

 Verder deze overheerlijke vegan frangipanetaart:

Om al het gedroogde lekkers te kunnen bewaren, waste ik een massa glazen weckpotten af, die ik ooit, jaren geleden al, eens via een gratis op te halen site bij een mevrouw ben gaan halen. Ik wist dat ze ooit heel goed van pas zouden komen! Ik weet niet wie de vorige eigenaresse was, maar het moet iemand geweest zijn die net als ik veel van tuinieren en koken met oogst hield, want soms kom ik op de glazen potten een etiketje tegen: kervelsoep, paardebloemsiroop, bietjes in het zuur, ...

Verder oogstte ik ook de spaghetti-pompoenen, het is de eerste keer dat we deze soort zetten, ik ben benieuwd naar de smaak:

Mijn vriend had zin in slow cooking met alle lekkers uit de tuin, en kwam met deze echt ongelofelijk lekkere groententaart opzetten. De taart was uit roggemeel gemaakt en bevatte, in laagjes, uit eigen tuin: spinazie, boontjes, tomaten, rode biet, look, pepertjes, wortels, pastinaak, prei, paprika en verder ui, tofu, olie en kruiden uit de biowinkel:

En de volgende dag, die wat herfstiger was, maakte hij deze kleurrijke ovenschotel, alweer met allemaal eigen groentjes en patatjes:

Ik maakte de tuin winterklaar: ik wiedde alle paden (mijn plan is om de paden nu te levellen, en het onkruid bij te houden simpelweg door het met het grasmachien kort te houden, om het maaisel dan als mulch te gebruiken) en ik voorzag alle bedden van ruim veel mulch. Ik bosmaaide alle kanten, erg zwaar maar achteraf slaap je goed, en de tuin ziet er super in orde uit! Maaiselmulch:

De weekends waren ook erg leuk. In het eerste weekend ging ik mee koken voor de mannen van het zeisweekend. Zij maaien al drie jaar een waardevol stukje natuur. Blijkbaar komen er, hoe meer je de grond ver-armt door te maaien en het maaisel af te voeren, des te meer bloemen en planten, die vaak erg zeldzaam zijn. Wars tegen alle economische principes in, zoals één van de zeisers het mooi verwoordde.
We verzorgden een plantaardig ontbijt met zelfgemaakte confituurtjes en spreads (vegan eiersla, seitan hawaii, chili con seitan, gemarindeerde sojasteaks etc), lunch en vegan bbq voor deze harde werkers. 
Alles werd met smaak opgegeten en tussendoor was er tijd om de natuur in te trekken voor lange, fijne wandelingen, ons hondje was er bij en heeft zich erg goed geamuseerd.
Op de wandelingen kwamen we o.a. langs een surrealistisch aandoend, Dali-schilderij achtig landschap van dode bomen waarin de zeisers hun oude zeisen van enkele jaren terug hadden ingehangen. En enkele prachtige paddenstoelen.

En in het tweede weekend vierden we de verjaardag van een vriend op een mooi plekje in het veld, met een kampvuurtje en een stoofpotje erbij. Mooie afsluiter van de zomer, geweldige inzet van de herfst!